The "STRONG" politicians of the quarries, which destroy the environment!

Located on the outskirts, the companies that exploit the wealth of the underground, such as stones and marbles, have caused social wounds, which are mostly related to the health of the inhabitants.

The powerful connections that these companies have with central or local politicians "block" the state structures to demand the implementation of contracts.

" After 16 years in Greece, I left to invest in my country. I thought of making a hostel. I invested my savings in the house, but in 2017, when the quarry company came, everything was destroyed for me ", says Bashkim Uruçi , a resident of Postriba, in Shkodër, who built his house in the picturesque area near the mountain of Maranait decided to open it as a guest house for tourists.

Bashkim Uruçi, resident of Postriba

The building never managed to be established as a business, since 300 meters away the company "Babasi Coo", with subcontractor "NGA Group" sh.pk, extracts marble with powerful explosions with explosives.

Quarries located in Postriba

" Babasi Coo " is owned by the former deputy of the Democratic Party, Ndriçim Babasi.

He is known as a person with influence, while his business is spread in the field of quarries, mainly in Krujë, in the area of ??Krasta, Borizana, Fushë-Krujë, but also in Qafë-Mollë, Burrel and Shkodër.

Babasi has been escorted by the police for suspected criminal activities, while his family members have often caught the attention of black chronicles in the media.

"We have no water. Our source, which supplies all the villages of Postriba, has been destroyed. It ruined my activity! The whole village has more than 2,500 sheep, today they are selling them day by day, because the quarry has blocked them to see the mountain here. The quarry has occupied all the pasture that we had as a village and we cannot take the sheep elsewhere", says Bashkim Uruçi.

After many fruitless protests, in 2023, residents of the villages of Domen, Milan, Boks, Dragoç, Kulej, Fshati i Ri and Cendre Ure e Mesit accused the firm of 3 criminal offences: " Destruction of the irrigation network ", " Destruction of the network of Waterworks " and "Destruction of Cultural Works ".

Blockage of the irrigation channel of Postriba blocked by the inerts of Gurore

On September 12, 2024, the Shkodra Prosecutor's Office closed the investigations.

In the decision that INA Media has, regarding drinking water, in most villages, where samples were taken for microbiological analysis, it turns out that the water does not meet the conditions for human consumption, but the difficulty of the Prosecutor's Office has been to find out what muddy the water.

Fax: Findings of the Prosecution regarding the water in Postriba

Referuar të dhënave nga Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore, në Shkodër janë 3 kompani të licencuara për nxjerrje gurësh. Sipas të dhënave të Ministrisë së Mjedisit dhe Turizmit, ndaj kompanisë “Babasi Coo”, me nën-kontraktor “NGA Group” sh.p.k., nuk është marrë asnjë masë administrative në 10 vitet e fundit.

I pyetur nga INA Media për pretendimet e banorëve administratori i “Babasi Coo”, Ndriçim Babasi, deklaroi se kompania nuk ka dëmtuar asgjë, përkundrazi, është përpjekur që të bëjë mirë në zonë.

 “Ne kemi bërë shfrytëzimin e zonës, sipas ligjit. Kemi një leje, të cilën po e shfrytëzon nën-kontraktori. Nuk kemi asgjë kundër banorëve. Qëllimi është që t’i ndihmojmë dhe që të zhvillojmë zonën nëpërmjet punësimit. Për ankesat e banorëve ka folur sistemi gjyqësor dhe na ka dhënë të drejtën e vijimit të punimeve. Për sa i përket rehabilitimit të zonës, nuk mund të bëhet tani, sepse punimet sapo kanë nisur”, deklaroi Ndriçim Babasi për INA Median.

Këto pasoja ekspertët thonë se vijnë nga mungesa e një studimi paraprak për zonën ku ushtrohet aktiviteti.

Shkëmbinj të rënë në rrugë nga gurorja

“Për çdo vepër inxhinierike duhet të ketë një studim të ndikimit në mjedis. Në rastin konkret, duhet të themi se kush është produkti që duhet të marrim, çfarë lloj minerali, çfarë lloj shkëmbi duhet të trajtojmë dhe rrjedhimisht, duke njohur elementet kimike, duhet të shohim se si ky impakton në pjesën shëndetësore të qytetarëve dhe në mjedis”, shpjegon eksperti, Klodian Skrame, inxhinier dhe profesor në Universitetin e Tiranës.

Mermeri i Skraparit dhe LSI?

Rrethi i Skraparit përmban “minierën” e mermerit në Shqipëri. E nëse pjesa qendrore dhe perëndimore e Malit të Tomorit ka statusin e Parkut Kombëtar, pjesa e tij, lindore, nga ku del mermeri, nuk e gëzon këtë status.

Pavarësisht statusit, kompani të shumta vijojnë shfrytëzimin e malit.

Një ndër licencat e para, që është dhënë, është ajo për kompaninë greke “STONE Works”,drejtuesit e së cilës janë përfolur për lidhjet e tyre me ish-presidentin, Ilir Meta.

Kompania është themeluar më 3 maj 2003 dhe është regjistruar në QKB më 13 janar 2004 nga shtetasit grekë, Pavlidis Kyriakos dhe Achilleas Chatzopoulos.

Ende pa u mbushur një muaj pas regjistrimit, ortakët në një mbledhje të jashtëzakonshme autorizojnë Muharrem Berishën për të kryer të gjitha lëvizjet me paratë e kompanisë.

Emri i tij është përfshirë në një kallëzim të depozituar në SPAK nga ish-deputeti, Halit Valteri, ku Muharrem Berisha akuzohet se është emri fiktiv i pasurive të Ilir Metës, një prej tyre edhe pallati ku ka zyrat subjekti politik, aktualisht Partia e Lirisë.

Në kallëzim referohet si fakt që, Muharrem Berisha, i cili paraqitet në letra si biznesmen i fuqishëm, është punësuar pranë Ministrisë së Mjedisit si Inspektor Pyjesh.

Në zgjedhjet e vitit 2017, Meta e kandidoi Muharrem Berishën për deputet në Tiranë. Më 30 janar 2021, në cilësinë e Presidentit, e dekoroi me titullin “Mjeshtër i Madh”.

Dekorimi i Muharrem Berishës si “Mjeshtër i Madh” nga Presidenti i atëhershëm Ilir Meta

I kontaktuar nga INA Media, Zoti Meta refuzoi që të japë një koment mbi marrëdhëniet e tij me Muharrem Berishën.

Edhe Zoti Muharrem Berisha, i kontaktuar nga INA Media, nuk pranoi që të komentonte.

Në nxjerrjen e mermerit në zonën e Skraparit del edhe emri i ish-anëtarit të LSI dhe ish-deputetit të Partisë Socialiste, Spartak Braho.

Djali i tij, Arbër Braho, rezulton që të jetë pronar i kompanisë “White Stone” sh.p.k., e cila ka për objekt licence shfrytëzimin e malit për mermer në Gjerbës që prej vitit 2012, kur LSI bashkëqeveriste me Partinë Demokratike.

I pyetur nga INA Media, Z. Braho refuzoi që të japë një koment.

Faksmile: Regjistri i Qendrës Kombetare të Biznesit: Kontratë shit-blerje kuotash

"TOPI EKI sh.p.k".,është një tjetër kompani, që operon në zonën e Mëlovës në Skrapar.

Pronari i saj, Anesti Topi, është kallëzuar në SPAK për shkatërrimin e një parcele toke prej 5.3 ha – tokë pyll 50-vjeçar – me dru ahu dhe dru panje, në komunën Leshnje.

Sipas kallëzuesve, të cilët pretendojnë pronësinë, kjo tokë po shfrytëzohet në mënyrë të paligjshme.

Anesti Topi në një reagim për INA Median tha se e akuzojnë për një tokë në pronësi të shtetit dhe se personat që e akuzojnë nuk kanë asnjë dokument pronësie. Ai pretendon se ka lejen e shfrytëzimit.

Statusi nuk e mbron Tomorin nga katastrofa mjedisore

Në malin e Tomorit duken lehtësisht krateret, që kanë hapur kompanitë, që nxjerrin gurë. Aktiviteti i guroreve ndër vite ka zhveshur një sipërfaqe të malit prej qindra hektarësh.

Edhe pse gëzon statusin e Parkut Kombëtar, aktiviteti i guroreve vijon në mënyrë të paligjshme, duke thelluar katastrofën mjedisore.

Gjatë vëzhgimit në terren, pranë fshatit Novaj në territorin e Parkut Kombëtar të Tomorit, INA Media arriti që të evidentojë mjete, që marrin gurë në malin e Tomorit.

Kamion me gurë i konstatuar në Tomorr

Kamioni rezulton i regjistruar në emër të shoqërisë “Geri-01”, në pronësi të shtetasit Çaush Qato.

Qato, i kontaktuar nga INA Media, deklaroi se mjetin e ka shitur, por nuk e ka ndërruar ende pronësinë, për shkak të bllokimeve që i janë bërë nga përmbaruesi.

Rruga Berat-Poliçan i ngjan një kantieri të pafund, ku numërohen 14 pika shitjeje të gurëve, që nxirren në mënyrë të paligjshme nga Parku i Tomorit. Sa kalon periferinë e Beratit, Uznovën, 4 pika shitjeje gurësh ndodhen në krahun e majtë të rrugës, ndërsa plot 10 të tjera rrugës për në Poliçan.

Shitja vazhdon, nxjerrja e gurëve po ashtu, ndërsa të vetmet që nuk veprojnë janë institucionet.

Çfarë ndodh në Krujë?

Kruja është qyteti i dytë me numrin më të lartë të guroreve në Shqipëri.

Në këtë zonë operojnë 17 kompani, 13 prej të cilave janë në kundërshtim me ligjin, pasi nuk kanë kryer rehabilitimin e zonës, referuar të dhënave nga AKBN.

Banorët vuajnë prej vitesh pasojat e dëmtimeve në shëndet dhe banesa. Autoritetet herë pas here bëjnë inspektime dhe pezullime lejesh, por asgjë nuk ndryshon në zonë.

Guroret në Borizanë, Krujë

Banorët e mohojnë ndërhyrjen e autoriteteve.

“Gurët na kanë ardhur te shtëpia. Me t`u habit mendja! E kam pas lënë 2-3 vjet gurin, se mos vjen ndonjë ekspertizë e ta shikojnë faktik. Problematikë kemi guroren afër. E kemi 200 metra larg. Kryetari i bashkisë na ka thënë se nuk do të lejohen më makinat që të kalojnë, por prapë kanë kaluar”, rrëfen Kadri Hima, banor autokton i fshatit Borizanë.

Kadri Hima, banor i Borizanës

Pavarësisht denoncimeve ndër vite, në korrik të vitit 2023 dy vëllezërit e deputetit të Partisë Socialiste në Krujë, Rrahman Rraja, së bashku me disa persona të tjerë dhunuan barbarisht dy banorë të zonës, të cilët ishin ankuar për dëmtimet në banesa nga aktiviteti i gurores së Xhelal Rrajës, vëllait të ish-deputetit të Partisë Socialiste.

Punimet e gërmimit në guroren e Rrajave bëheshin nga “Delia Group” sh.p.k., në pronësi të Viktor Delias.

9 muaj më pas, nga vëzhgimi i INA Medias rezulton se aktiviteti në Borizanë nuk është ndalur. Puna e ekskavatorëve vijon pa pushim për transportimin e qindra tonelatave gurë.

Rreth 50 shtëpive në këtë zonë iu janë çarë muret si rezultat i shpërthimeve të pakontrolluara.

Dimali, qyteti, më i vogël se guroret

Çdokush që udhëton drejt Beratit, qytetit të një mbi një dritareve, nuk mund të shmangë “kafshimin” e madh që i është bërë kodrës krah Dimalit.

Guroret marrin dita-ditës terren nga perimetri i qytetit, sa të bën të vendosësh në pikëpyetje ekzistencën e Dimalit pas disa vitesh.

Edhe pse shumë pranë zonave të banuara, asnjë prej firmave të guroreve nuk është ndalur që t`i gërryejë kodrat, pa pushuar asnjë ditë të javës, duke mos ia larguar në asnjë moment qytetit pluhurin e bardhë mbi të.

Dimali pamje nga Google Maps

Dimali është qyteti me numrin më të lartë të guroreve në Shqipëri.

Nga 21 gurore gjithsej, 20 prej tyre nuk e kryen rehabilitimin e zonës, e vetmja, që e ka kryer rehabilitimin, është AGBES KONSTRUKSION sh.p.k.

Guroret në Dimal

Perimetri i guroreve i tejkalon dhe përmasat e qytetit modest, i cili iu rikthye emërtimit historik 4 vite më parë.

Pavarësisht “ngrënies” së territorit në Dimal, shqetësimi i vetëm i banorëve është shëndeti, që dëmtohet nga ndotja, që shkaktohet nga mospërdorimi i filtrave mbrojtës nga firmat shfrytëzuese dhe nga shpyllëzimi i zonës.

“Nuk mund t`i hapim dritaret, tymi i bardhë i gurëve të përpunuar na mbulon gjithë shtëpinë”, – tregon Islam Aliaj, banor i zonës. Këto pasoja ekspertët thonë se vijnë si rezultat i mosrespektimit të rregullave nga firmat që e ushtrojnë këtë aktivitet.

“Për fat të keq ne kemi shumë gurore, te të cilat i gjithë procesi i shfrytëzimit ka qenë i gabuar. Shfrytëzimi apo ndërtimi i karrierave duhet të bëhet në formë shkalle, pra, në momentin që bëhet shfrytëzimi i shkallës së parë, duhet të bëhet dhe rehabilitimi i shkallës së parë. Në të kundërt, nëse marrim materialin në formë agresive, bonifikimi është i pamundur që të realizohet”, – shpjegon për INA Median eksperti, Klodian Skrame.

Deputetët shmangin diskutimin për guroret
Nga shtatori i vitit 2019 Kuvendi i Shqipërisë 1 herë në muaj iu dedikon një seancë plenare problemeve, që raportohen nga zgjedhësit e tyre, në atë që quhet Java e gjelbër.

Shqetësimet e banorëve nga aktiviteti i guroreve janë paraqitur në Parlament jo më shumë se dy herë.

INA Media kontaktoi me dy ligjvënës të dy partive kryesore, që përfaqësojnë një nga zonat me aktivitetin më të lartë të guroreve, atë të Krujës. Deputetja e PD, Merita Bakiu, e cila e ka ngritur si shqetësim në Parlament, thotë:

“Këto gurore janë të pajisura me leje të mjedisit, por duhet të ketë kontroll më të rreptë, sepse duhet që t`i plotësojnë të gjitha kriteret për të ushtruar aktivitetin e tyre në këto zona. Organet ligjzbatuese duhet të ushtrojnë kontroll në këto zona dhe duhet t`i detyrojnë këto aktivitete, që të zbatojnë ligjin dhe të rehabilitojnë zonën”.

Përfaqësuesi i mazhorancës, Denis Deliu, nënvizon:

“Është shumë e rëndësishme që institucionet, që e kanë për detyrë kontrollin e tyre dhe zbatimin e ligjit, të jenë më prezente në terren, më solide dhe më të vendosura, ku, atje ku shkelet ligji, të vendosin gjoba ose, për ato kompani, që nuk e respektojnë ligjin, të merret vendimi për t`i mbyllur”.

Degradimi i mjedisit nga industria e gurthyeseve edhe në Kosovë
Problematika të shumta shfaq aktiviteti i guroreve edhe në rajon, kryesisht në Kosovë.

Raporte të ndryshme në Kosovë e kanë nxjerrë një sektor që ka pasur ndikim negativ në mjedis. Në bazë të këtyre raporteve, aktiviteti i guroreve është i lidhur ngushtë me kompani, që nuk i kanë respektuar rregullat apo kanë lidhje të forta me politikën.

“Janë mbi dhjetë gurthyes, që na shkatërrojnë çdo ditë jetën”, janë fjalët e para të Ahmet Govorit nga Stanishori i komunës së Novobërdës.

Ai thotë se gurthyesi po ua rrezikon jetën çdo ditë banorëve të fshatit.

Protestat nuk e patën ndikimin e duhur, pasi Govori thotë se çdo ditë ka kërkesa të vazhdueshme për hapjen e operatorëve të rinj.

“Ata na kanë prishur faunën, florën, rrugët”, shprehet Govori, teksa thekson se nuk ka mbikëqyrje të duhur nga institucionet.

Në shumicën e rasteve kompanitë e guroreve hapësirën e shfrytëzuar e lënë në gjendje të mjerueshme. Banorët janë ankuar edhe për gropat e krijuara nga minimet dhe nga gërmimet me makineri të rëndë.

Organizata “Çohu” thotë se problemet më të mëdha qëndrojnë te kompanitë që kanë licencë, por nuk i përmbushin obligimet kontraktuale.

The executive director, Arton Demahasaj, when asked by INA Media, declares: "Most of the spaces we have visited have been degraded. The companies are not fulfilling the contracts, through which they are obliged to reforest the space".

According to data from the Independent Commission for Mines and Minerals, there are currently 127 companies with active licenses for the exploitation of mining assets.

Gjilan region 28 licenses

Region of Mitrovica 11 licenses

Region of Peja 22 licenses

Prishtina Region 40 Licenses

Prizren region 26 licenses

Sali Malaj, from this Commission, has admitted that there are some companies that do not report correctly about the volume, scale and value of minerals produced.

"For non-reporting and incorrect reporting, companies are initially sent correction notices, fined and their licenses are suspended until the conditions are met," he said.

During 2023, according to KPMM, 46 illegal mining activities were identified, while from the beginning of 2024, 6 illegal mining activities were identified.

Arben Kelmendi, representative of the Democratic Institute of Kosovo, sees the reduction of political influence as an urgent need.

"Companies involved in illegal practices continue to engage in such activities, even after being fined, because the financial benefits remain much greater. Additional efforts and punishments are needed to prevent companies from engaging in these practices", said Kelmendi.

Quarry activity in Albania and Kosovo remains a major risk for the environment. In both countries, the worst consequences are suffered by the citizens, whose concerns are not taken into consideration by the responsible institutions.

Despite the problems they bring, there are several points where Albania and Kosovo are divided. In Albania, 268 companies operate with a license, in Kosovo only 127 companies are licensed.

Another concern for Albania, which does not seem to exist for Kosovo, is illegal activity in protected areas. Although it is prohibited by law, in Albania, as documented above, the activity in some cases continues.

The prevention of the further destruction of nature seems to remain in the hands of the institutions, which do more than their duty to "table tennis" to avoid responsibilities./ InaMedia