Rama, this unstoppable triumphant

In the May 11 political elections in Albania, the Socialist Party led by Edi Rama, according to preliminary results, not only secured a fourth governing mandate, but is heading towards a strong majority.

Rama, this unstoppable triumphant, remains one of the most complex personalities of the Albanian transition. Praised by supporters as an engine of reform and representative of modernization, but anathemaed by the opposition as a “symbol of authoritarianism and corruption,” he continues to win in a polarized political scene.

More than thirty years have passed since Albania emerged from totalitarian isolation and began its difficult journey towards democracy. This transition, laden with trauma, conflicts, crises and disappointments, has produced strong figures and deep divisions. Among them, Edi Rama has remained constant in the contradiction that defines him: a rebellious intellectual of the '90s, a painter with aesthetic sensitivity, but also a visionary and creative politician, with a thirst for power and an unquestionable ability to keep the public narrative in check.

Even after three governing terms, amidst visible achievements and accusations of corruption, he managed to win again, facing a fragmented opposition and an old DP, in style and mindset, led by a historical and worn-out figure like Sali Berisha.

But Rama's spectacular victory is not only the result of a weak, divided and unreliable opposition, but also an expression of a complex electoral psychology, where cold realism towards political alternatives is combined with a kind of superstitious belief - an emotional and almost mythical investment in his figure as a leader.

In a society still disillusioned with politics, but not liberated from it, Rama remains the only figure who inspires some security, whether through personal charisma or through the narrative of European integration and controlled progress.

The Albanian electorate, tired of a protracted transition and permanent institutional crises, has chosen the stability and continuity of the "Rama project" rather than a new rotation led by an unreformed political force like the DP.

It is certain that thousands of dissatisfied leftists also voted for the SP. Even though the governing policies have failed to materialize visibly in their lives as immediate personal benefits, they have voted more as patriots than as hardened militants, pragmatically choosing the “lesser evil” as the greatest hope to emerge from the transition tunnel and reach the EU in 2030.

Ndërkohë, stili populist i Ramës, i cili përzien fjalorin e thjeshtë me estetikën e spektaklit, ironinë me autoritetin, dhe rrjetet sociale me propagandën klasike, ka krijuar një lidhje pothuaj emocionale me një pjesë të gjerë të votuesve, të cilët e perceptojnë atë si figurë me vullnet politik progresist dhe të aftë për të përballuar sfidat e vendit.

Fitorja e Ramës është një simptomë e mungesës së alternativës dhe një pasqyrë e përpjekjeve që Shqipëria ka ende për të bërë në udhën drejt Bashkimit Europian.

Në këtë kontekst, vota për mandatin e katërt të PS nuk është thjesht një votë politike, por një akt kolektiv i cili projekton shpresën e fundit për përmbushjen e një premtimi historik: përmbylljen e tranzicionit dhe integrimin e Shqipërisë në Bashkimin Europian. Rama, në këtë narrativë, u përceptua si i vetmi që mund ta përmbushë këtë mision, jo vetëm si strateg, por si simbol i një Shqipërie që kërkon më në fund të dalë nga periferia e historisë dhe të zërë vendin që i takon në familjen e madhe europiane.

Fitorja e mandatit të katërt radhazi e Partisë Socialiste, e udhëhequr nga Edi Rama, padyshim që është një ngjarje pa precedent në historinë e pluralizmit shqiptar. Ajo që në sipërfaqe mund të lexohet si një tjetër fitore politike e një partie me organizim kapilar në të gjithë territorin e vendit dhe me një lider karizmatik, në thelb pasqyron më shumë: një diagnozë të gjendjes së demokracisë shqiptare dhe të ndërgjegjes kolektive të një populli që mbetet i ngujuar në një tranzicion pa fund.

Fitorja e Ramës është, sigurisht, në një masë të konsiderueshme, produkt i një opozite të rraskapitur nga krizat e brendshme, nga mungesa e një vizioni të qartë dhe nga përfaqësimi prej një figure politike të konsumuar si Sali Berisha. Thirrja e një këshilltari amerikan për dizenjimin e strategjisë elektorale të PD-së dhe besimi se, replikimi sloganit trampist për “Shqipërinë madhështore” do të hipnotizonte elektoratin shqiptar, u dëshmuan si orvajtje naive dhe një makiazh estetik mbi profilin e vjetëruar politik të liderit Sali Berisha. E vetmja “risi” në marketingun elektoral të PD-së ishte vendosja e kapeles në kokën e plakur të Sali Berishës, për krijimin e një imazh “cool” dhe sportiv, të një lideri të parinovueshëm në qasje dhe mendësi.

Por reduktimi i triumfit të Edi Ramës vetëm në dështimin e kundërshtarëve do të ishte një lexim sipërfaqësor dhe i padrejtë ndaj kompleksitetit të realitetit shqiptar.

Sepse, më thellë se kaq, ky rezultat, përpos arritjeve të qeverisjes socialiste dhe meritave të padiskutushme të lidershipit Rama, dëshmon për një marrëdhënie të ndërlikuar dhe ambivalente mes elektoratit dhe liderit që e drejton vendin prej më shumë se një dekade.

Në fakt, ajo që e mban në pushtet Ramën nuk është vetëm vizioni politik, aftësia kreative për të prodhuar spektakël politik apo për të ndërtuar një makineri elektorale të disiplinuar. Është edhe – dhe ndoshta më shumë – një mekanizëm antropologjiko-psikopolitik që përfshin një lloj identifikimi emocional, thuajse mitik, të një pjese të madhe të elektoratit me figurën e tij. Rama nuk shihet vetëm si kryeministër, por si simbol i rendit në kaos, i “të vetmit që mund” të kthejë energjinë e një tranzicioni kaotik në progres, rregull dhe prosperitet.

Nëse e vendosim këtë triumf në një kontekst më të gjerë teorik dhe krahasues, figura e Edi Ramës nga media dhe analistët politikë shpesh është portretizuar si politikan i një tipologjie të re liderësh politikë që ndërthurin populizmin karizmatik, autoritarizmin dhe komunikimin elektoral direkt me popullin,nëpërmjet teknologjisë dhe rrjeteve sociale.

Stili i tij i të qeverisurit, sipas opinionbërësve të kafeneve mediatike, ka ngjashmëri të dukshme me modelin e Recep Erdogan por edhe me të ndjerin Silvio Berlusconi, sidomos në përdorimin e stilit “pop-star” dhe personalizimin e jetës politike. Ai shfaqet si një figurë ekstravagante, e padisiplinuar në gjuhë, por shumë i disiplinuar në ruajtjen e kontrollit të pushtetit.

Rama është kthyer kështu në një figure dikotomike – njëkohësisht produkt i sistemit dhe jashtë tijnë stil, imazh dhe komunikimin mediatik.  Ai mbetet figura e politikanit që kërkon hapsira dhe figura mbështetëse përtej polarizimit klasik “e majta-e djathta”, duke dominuar në një terren ku loja politike nuk zhvillohet vetëm mes ideve dhe alternativave, por edhe mes simbolikës dhe perceptimeve publike.

Në aspektin kulturor, Rama shfrytëzon një psikologji kolektive të tranzicionit të papërmbyllur, ku qytetari shqiptar, i zhgënjyer nga ideologjitë, i pasigurt për të ardhmen dhe i mbingarkuar nga cinizmi, kërkon një figurë që të mos jetë thjesht politike, por edhe simbolike – një përfaqësues i një Shqipërie që dëshiron të jetë moderne, europiane, me institucione të forta, si shtyllat që e garantojnë modernizimin dhe progresin demokratik. Kjo është, siç do ta përshkruante Slavoj ?i?ek, një formë identifikimi ideologjik në nivel të dëshirës, ku qytetari nuk ndjek thjesht një program, por një fantazi: fantazinë e përkatësisë, të përparimit, të dritës në fund të tunelit.

Kësisoj, fitorja e katërt e Edi Ramës nuk është vetëm rezultat i një sistemi elektoral, por i një sistemi mendësish. Një demokraci që funksionon si spektakël, një elektorat që shpesh voton për t’u përfaqësuar emocionalisht, jo racionalisht, dhe një klasë politike pa ofertë të besueshme alternative – këto janë komponentët që prodhojnë triumfet e përsëritura të një lideri që di të lexojë kohën dhe të përmbushi,më mirë se të gjithë të tjerët, pritshmëritë politike të elektoratit.

His populist style – combining simplicity with arrogance, common language with political metaphor, technology with art, irony with authority – has built a kind of direct communication with the voter, who sometimes feels more like a spectator than an active citizen. In a society where trust in institutions is still low, where ideals have been consumed and hope has turned into sarcasm, Rama has become the figure of the “last man” who, for all his defects and sins, can finalize Albania’s membership in the EU.

This complicated relationship also explains the tendency to relativize serious governance problems: corruption, lack of transparency or latent authoritarianism. A part of the Albanian electorate, tired of cyclical crises and empty rhetoric, has internalized the idea that for now in the political spectrum "there is no one better" than Rama and that he is the only one who speaks the language of reality, even when that reality is harsh and not always fair.

This vote, therefore, is not simply a rational act of choice, but also a symbolic act of support for an idea: that to fulfill the European dream, Albania needs a progressive political force with a strong, focused leader, "accepted abroad" and capable of negotiating with the international factor.

The promise of membership in the European Union by 2030 was the narrative axis of the electoral campaign and the final goal of this fourth term – a kind of messianic promise that will close the era of transition and definitively legitimize his governance.

In this context, Edi Rama's fourth victory is not just a political fact: it is a cultural symptom, a reflection of the collective mindset, a proof of the lack of an alternative, but also of the need for stability in a country that wanders on the borders of the future. The question that remains open is: will this be the mandate to conclude the transition, or simply another chapter in a never-ending story of an immature democracy?