The debate about beliefs with the "Bektashi Vatican" and the imprisonment of deputy Salianji as a punishment for free speech are new and completely unnecessary problems for a state that, with major problems such as organized crime, will begin EU membership negotiations.
1.
Albania can paraphrase the title of VI Lenin's book from the beginning of the 20th century " One step forward, two steps back: crisis in our party", replacing the word "party" with that of "state ".
So, the past and future days may indicate a disorder in the functioning of the state, perhaps even as an unpleasant warning for the future.
Let's start from the first step.
Albania is expected to finally start negotiations for membership in the European Union in mid-October. The country has been kept as a candidate for membership for ten years and during these ten years there was no reason related to Albania that would have prevented the opening of the negotiation chapters. Albania was held hostage due to the identity issues arising from the dissolution of the former Yugoslavia, being already part of the Western Balkans Club (together with the 5 states that emerged from the former Yugoslavia).
For ten years, the country paid the price of the identity problems between North Macedonia and Greece and recently also Bulgaria, the relationship between Kosovo and Serbia, the constitutional paralysis of Bosnia and Herzegovina and the process of contestation of Montenegro as a nation and a state.
From the middle of October, it will no longer be important for Albania in relations with the EU what is written in the Macedonian books about the Bulgarian revolutionary heroes, what the Community of Serbian municipalities in Kosovo might look like, why Dodik might declare invalid the mention of the Srebrenica genocide or the issue of the existence of the Montenegrin Orthodox Church recognized by the Istanbul Patriarchate. This whole conglomerate of problems was there every time the integration of the Western Balkans was debated, and somehow Albania was implicitly included as part of the region.
At the moment of the opening of the first "cluster", Albania will negotiate on the basis of its own merits.
2.
At this point, before opening the heavy chapters for Albania - such as the rule of law - the country faced problems that are serious indicators for the state.
Prime Minister Rama offered serious arguments for criticism of the nature of the state when he came up with his initiative for the "Muslim Vatican", namely "Bektashi sovereignty" within the territory of Albania. The prime minister violated with both feet the basic constitutional rule that Albania can be proud of, and that "the state is neutral in matters of faith".
Kryeministri shpjegoi se “ndryshe nga komunitetet e tjera, të cilat kanë avantazhin e natyrshëm të përkatësisë në komunitete shumë të mëdha me shtrirje globale – pra kanë edhe mundësi të mëdha mbështetjeje të pandërprerë në rrugën e tyre – komuniteti bektashi është si të thuash “jetim” në këtë këndvështrim.
Prandaj afërmendsh që ngritja e statusit të Kryegjyshatës Botërore në Shqipëri në nivelin e një entiteti sovran, jo vetëm do të ulte ndjeshëm kërcënimin real të tkurrjes së atij komuniteti deri në tretje në harkun e disa dekadave, po do të garantonte një vazhdimësi të qëndrueshme të ekzistencës së tij për breza të tërë”.
Kështu, ai ndërhyri në fushën e cila nuk i lejohet, asaj të besimeve. Sepse shteti laik ndonëse fillimisht i ndërtuar për ta mbrojtur shtetin prej religjionit ka edhe obligimin e mbrojtjes të religjionit nga shteti.
Për më tepër, kryeministri i vendit po e hap një çështje tashmë të rregulluar juridikisht e praktikisht.
Shqipëria ka njohur subjektivitetin dhe pluralizmin e krishterë e islamik- Këshilli i Ministrave dhe katër bashkësitë fetare (Komuniteti Mysliman, Kisha Autoqefale Ortodokse, Kryegjyshata Bektashi, Vëllazëria ungjillore) kanë nënshkruar Marrëveshje e cila i shndërron ato në subjekte juridike. Këtyre u është shtuar edhe Marrëveshja Shtetërore me Vatikanin që rregullon edhe materien e subjektivitetit të Kishës katolike në vend.
Nga aspekti juridik e praktik nuk ka gjë që rrezikon besimin në vend. Gjegjësisht, nuk ka gjë që rrezikon bashkësitë fetare pos ndërhyrjes krejtësisht të panevojshme politike të njeriut më të fuqishëm politik në Shqipëri.
Pas iniciativës së tij, reagimi i parë qe i komunitetit mysliman i cili pos që u ndie i ofenduar për vlerësimet për islamin nga ana e kryeministrit, u ofrua po ashtu të mohojë subjektivitetin bektashi duke u ofruar si ombrella e “të gjitha tarikateve”.
3.
Kryeministri në ditët në vijim po ashtu mori një anë të gabuar në një çështje tejet të ndjeshme të lirive politike me burgosjen e prijësit të Grupit parlamentar të Partisë Demokratike, Ervin Salianji.
Salianji po vuan që nga kjo javë dënimin e plotfuqishëm me burg njëvjeçar për diçka që në çdo vend evropian, përfshirë edhe Shqipërinë, duhet të jetë e drejtë e shprehjes së lirë jo më të anëtarit të Kuvendit, por edhe të çdo qytetari të rëndomtë.
Kjo e drejtë e shprehjes së lirë nënkupton edhe të drejtën për të gabuar, sepse e drejta për të gabuar është thelbi i debatit demokratik.
Pagabueshmëria është e kundërta e demokracisë andaj anëtarët e Parlamenteve flasin pa druajtje se mos eventualisht po gabojnë e po futen në burg. Korrigjimi i gabimeve në të shprehur bëhet në Parlament dhe në zgjedhje.
Duke shfrytëzuar të drejtën e tij për të folur, qoftë edhe gabimisht, Salianji nxori disa akuza publike për një ministër të Qeverisë Rama dhe vëllait të tij i cili kishte qenë i dënuar për krime. Këto akuza dërguar “urbi et orbi”, pra askujt konkretisht, janë konstatuar si të pamjaftueshme për inicim të procedurave penale.
In a democratic order, the case would be closed like that, and in the worst case, Salianji would pay the political tax for an accusation which was insufficient for the prosecution.
But two courts, one of the first instance and the other of the appeal, sent him to prison for a nonviolent crime.
Salianji was sentenced for "false report", which is a criminal offense which is legally consummated when the person presents orally or in writing his denunciation of a criminal offense to the investigative bodies, the police and the prosecutor, and that denunciation turns out to be intentionally untrue.
Salianji did not do this and is now in prison as the first person convicted of a "verbal offense" in post-communist Albania, which is opening EU membership negotiations.
Prime Minister Rama, known at the beginning of his public activism as one of the most prominent liberal figures committed to freedom of expression, would do well to take the right side, that of protecting the right of expression of his political opponents .
It is not only a moral value, but also a practical one, for a country with democratic aspirations like Albania, which needs an opposition.
Moreover, Prime Minister Rama has the possibility of using a legal precedent in defense of Mr. Salianji's right.
Another deputy of the opposition, Gazment Bardhi, accused the prime minister's brother of being involved in drug trafficking.
The prime minister's brother submitted the media statement of Deputy Bardhi to the Prosecutor's Office with accusations of "false accusation", but the Prosecutor's Office rejected this denunciation, because the words of Deputy Bardhi were expressed in the media and not deposited in the Prosecutor's Office. Exactly as in the Salianji case.
4.
Albania, freed beyond the identity problems of its neighbors, is quickly entering the opening of additional problems.
As if the "elephant in the room" were not enough - the disproportionate presence compared to European countries of organized crime in the country's economy and institutional functioning - the creation of new problems from those that did not exist until yesterday, such as the issue of beliefs or free expression, is an omen worse for the future of the country's European negotiations./ Time