Who were the 40 Signers of the Act of Independence: Their Lives and Tragic Ends

2022-11-28 17:46:21Histori SHKRUAR NGA REDAKSIA VOX
Who were the 40 signers of the Act of Independence?

Albania was declared independent in Vlora on November 28, 1912 by Ismail Qemali. 83 delegates from all Albanian regions participated in the declaration of independence, while 40 signatories were those who signed the act of independence.

ISMAIL QEMAL BEJ VLORA (1844-1919)

Born in Vlora. He attended primary school in Thessaloniki, as his family was exiled there due to patriotic activities. In 1858, he enrolled in the "Zosimea" gymnasium of Ioannina, where he had fellow students Sami Frashëri, Naim Frashëri, etc. In 1860, he started working as a French translator at the Ministry of Foreign Affairs, in Istanbul. He finished law school there. A few years later, he was appointed chief of staff in Thessaly, to Ismail Rahimpasha, who was his uncle. In 1868 he was appointed chief secretary of the Ministry of Foreign Affairs and two years later, until 1875, governor in Varna and governor of the Lower Danube. But, two years later, being an opponent of the High Gate, he was exiled to Qytahi, near Anatolia, where he stayed until 1882. At the beginning of the century. XX, Ismail Qemali began to devote himself to the Albanian cause, raising the voice for Albania's autonomy. He made contacts with almost all the patriotic colonies of Albanians abroad and inside the country, especially in the area of ??Vlora. In November 1908, he entered the Ottoman parliament as a deputy of the sanjak of Berat. A year later, he escaped from Istanbul and continued to live in Europe, thus starting the irreversible path of political activity in favor of Albania. It helped the armed movement of Albanians in the general uprisings of 1910-1912. He was the main organizer of the historic meeting of November 5, 1912 in Bucharest, where the future of Albania was decided. On November 28, he declared Albania's independence from the High Gate in Vlora, thus creating a separate state. He was the first to sign the document of national independence, with the signature "Ismail Kemal". He was elected prime minister of the Albanian government and minister of foreign affairs. On January 22, 1914, he resigned and handed over power to the International Control Commission. He left Albania for Italy, where he died under suspicious circumstances on January 24, 1919.

DOM NIKOLL KAÇORRI (1862-1917)

Born in the village of Kre i Bajrak in Lura. In 1884, he finished his philosophical and theological studies to become a priest and was ordained in Shkodër. For his fruitful church activity, the Pope of that time honored him with the "Golden Cross": "for the Church and the Pope". Appointed Ipeshkv. During 1905-1907 he led the armed uprising against the Turks in Kurbin. In 1908, Kaçorri participated in the Congress of Manastir. In November 1912, as a delegate from Durrës, he participated in the assembly of Vlora and signed the document of independence with the signature "Kaçorri". He was elected vice president of the Albanian government. After the fall of this government, he emigrated abroad, where he continued his political and patriotic activity, until he died in Vienna in May 1917.

VEHBI DIBRA AGOLLI (1867-1937)

Born in Dibar e Madhe. The son of the Mufti of Dibra the Great. He completed his primary and secondary studies in Dibër, while his higher studies in Istanbul. After graduation, he immediately returned from Istanbul to Dibër, where he was appointed Mufti. In 1909 he participated in the Congress of Dibra. He was elected president of the Congress; in 1912, he participated in the Assembly of Vlora, as a representative of Dibra, he signed the decision of independence with the Turkish initials "Vehbi Dibra". Haxhi Vehbi Dibra was elected chairman of the Eldership as well as deputy chairman of the government. In 1913, the Provisional Government of Vlora charged him with the duty of the General Mufti of the Albanian Muslim Community throughout Albania. Meanwhile, in 1923, Dibra was elected Chairman of the First Congress of Albanian Muslims. He wrote, published and translated throughout his life, some of them were published in the press of the time, mainly in the magazine "Zani i Naltë", which was published in Tirana. He died in Tirana.

JORGJI KARBUNARA - BABA DUDE KARBUNARA (1842-1917)

Born in Berat. He served as an Albanian teacher and collaborated with Kostandin Kristoforidhi. He started massing in Albanian, but this was forbidden. His pronounced Albanianism caught the attention of the Turks, who in 1895 burned his house in Berat. He was involved in the establishment of the branch of the Albanian League of Prizren in Corfu. He finished his higher studies in Italy, for Italian. As a distinguished activist of the patriotic circles, he was elected a delegate of Berat in the assembly of Vlora, where as such, he signed the declaration of independence with the initials "J. Carbonara". Also, he was elected a member of the Eldership. There was a clash with the mercenaries of Esat Pashë Toptan, who destroyed his property in 1915. He died in Berat.

ELMAS BOCE (1852-1925)

Born in Gjirokastra. A contemporary of Naim and Sami Frashëri, like them, Boce graduated from the "Zosimea" gymnasium of Ioannina. Ardent supporter of the committee "For the freedom of Albania" and one of the founders of the patriotic club "Drita". Also, he helped without sparing the opening of the Albanian school of Gjirokastra "Lirija". Whereas, in November 1912, he was elected a delegate of Gjirokastra in the assembly of Vlora, where he signed the document of national independence, with the signature "Elmas Boce".

VELI HARÇI (1850-1914)

Born in Gjirokastra. He completed his studies in Istanbul, in the branch of administration and economics. After his studies, he worked in Istanbul, where he connected with activists of the Albanian issue, who were there. From the beginning of the last century, Harçi returned to Albania, as the appointee of Porta e Larë in the sub-prefecture of Vlora. He represented Gjirokastra in the assembly of Vlora and signed the act of independence, with the logo "Veli Harçi". He died of a heart attack in Vlora, where he had his family, moved from Gjirokastra since the time he was appointed to official duty in Vlora.

QAZIM KOKOSHI (1882-1945)

Born in the city of Vlora. He participated in the assembly of Vlora in November 1912, as a delegate from Vlora. He signed the act of independence with the signature "Qazim Kokoshi". He competed in the parliamentary elections that took place in 1921 where he was elected a deputy of the first Albanian Parliament. After three years, in the June Movement of 1924, he joined the opposition group led by Fan Noli and Luigj Gurakuqi. After the failure, he emigrated to Italy and then to Austria. In 1928 he returned to his homeland after the king's amnesty, but in 1932 he was arrested on charges of conspiracy against Zog and imprisoned, only to be released again in 1936. After the murder of his son-in-law, the martyr Reshit Çollaku, Kokoshi was arrested by the Nazis and was exiled to Bergamo. In April 1946, the communists arrested Qazim Kokoshi, who had returned to Albania from Nazi exile in 1945.

JANI MINGA (1872-1947)

Born in the village of Shënpjetre in Fier. Teacher and patriot, participated in all educational congresses. He was the initiator of the opening of the Albanian school in Kanina in 1909. In November 1912, he was elected a delegate of Vlora and as such signed the decision of independence with the initials "J. Minga". At that time, with the opening of the Vlora school, he was appointed its director. Minga died in Vlora. "Teacher of the People"

REXHEP MITROVICA (1888-1960)

Born in Mitrovica in a patriotic family. He stood out as an activist of the movement for national liberation and as such participated in the assembly of Vlora. Kosovo, being occupied by the Serbs, was represented in the assembly by Rexhep Mitrovica, Sali Gjuka and Bedri Pejani, delegates from Gjakova, Peja and Gucia. He signed the act of national independence, with the initials "Rexhep". After emigrating for several years abroad, he returned to Albania in the early 40s. In 1941, he was appointed a member of the Albanian State Council. The first chairman of the Central Committee of League II of Prizren was elected. After the fall of his government and the triumph of the communists, he left his homeland and died in Ankara.

DHIMITIR TUTULANI (1875-1937)

Born in Berat. In November 1912, he was elected a delegate of Berat in the assembly of Vlora, where he signed the act of national independence, with the initials "Dh. Tout". in December 1918 he was a delegate to the Congress of Durrës, while approximately two years later he participated as a delegate to the Congress of Lushnje. In the 20s of the century XX, supported Fan Noli's policy and in 1925 was elected mayor of Berat. He also participated in the formation of the Albanian autocephalous church, which emerged from the Congress of Berat, in 1922. He died in Berat, leaving written in his will that he bequeathed a part of his wealth to the city for schools, roads, welfare, etc.

ARISTIDH RUCI (1875-1950)

Born in Sheper, Zagoria. As a delegate of Vlora, he participated in the assembly that declared independence and signed the act with the initials "A. Ruci". Took part in the Vlora War in 1920. Member of the federation "Atdheu" headed by Avni Rustemin. He became active in the administrative life of the city of Vlora; was elected a member of the leadership of the Albanian National Bank in 1937; inspired the creation of the Red Cross branch in Vlora. The fascist invaders exiled him to Italy. Died in Vlora.

ABDI TOPTANI (1864-1942)

Born in Tirana. In November 1912, he received Ismail Qemalin in Durres and accompanied him to Vlora, where he participated in the raising of the flag. He was elected Minister of Finance in the first Albanian government. With the arrival of Prince Vid in 1914, he was appointed Minister of Agriculture and Industry. He supported the uprising of March 1922 led by Bajram Curri. First cousin with Esad I saw Toptan, but separated from him, due to political differences. So, the great door of Toptanas was almost divided into two parts: one with Esad Pasha and the other with the brothers Abdi and Murad. Toptani died in Tirana. In the assembly of Vlora, he represented Tirana and Kruja and signed the act of independence with the signature "Abdi".

ABAS DILAVER CELKUPA (1855-1926)

Born in Durrës. the general uprising of 1910, Celkupa was duly engaged and helped the warriors of the northern area in their fighting actions. He received Ismail Qemalin in Durrës and then, together with the delegates who accompanied him, arrived in Vlora, in the last days of November 1912, where he participated in the first meeting of the assembly of Vlora, the assembly which decided the independence of Albania from Turkey. The act of national independence was also signed by Abas Cekluka, as a delegate from Durrës, with the signature "Abas Dilaver". Celkupa died in Durrës

MIT'HAT FRAŠ?RI (1880-1949)

Born in 1880 in Ioannina. The son of Abdyl Frashëri and the grandson of Sami Frashëri and Naim Frashëri, he grew up under the care of his uncles. He participated in the Congress of Manastir, 1908. He was elected president of the Congress and vice-president of the Alphabet Drafting Commission. At the Vlora congress, Frashëri was a delegate from Elbasan and Ipek and signed the act of independence with the signature "Mid'hat Frashëri". In the government of Ismail Qemali, he is elected minister of world affairs. He welcomed the arrival of Prince Vid in Albania and was engaged in the Ministry of Foreign Affairs. After the departure of Prince Vid, Frashëri left Albania and lived in several European countries until 1918. In 1916, he settled in Bucharest, where he was arrested by the police and exiled to Moldova. In 1918, with the end of the First World War, he was allowed to leave and settled in Lausanne, Switzerland. In 1920 he went to the USA. He returned to Albania in 1922. In January 1923, he began the position of Minister Plenipotentiary of the Republic of Albania in Athens, until December 1925. Disappointed by the political developments in Albania, he resigned and declared his departure from political activity. In 1927, he started publishing the magazine Dituria in Tirana and founded the Lumo Skëndo bookstore. After the invasion of the country by Italy, he decides to return to politics. In 1941, he is the main ideologue and one of the founders of the Nationalist Organization - National Front. An opponent of the communists, he was forced in November 1944 to leave Albania and settle in Italy. During a trip to New York, he died as a result of a heart attack, in October 1949, in a hotel room. In January 1923, he began the position of Minister Plenipotentiary of the Republic of Albania in Athens, until December 1925. Disappointed by the political developments in Albania, he resigned and declared his departure from political activity. In 1927, he started publishing the magazine Dituria in Tirana and founded the Lumo Skëndo bookstore. After the invasion of the country by Italy, he decides to return to politics. In 1941, he is the main ideologue and one of the founders of the Nationalist Organization - National Front. An opponent of the communists, he was forced in November 1944 to leave Albania and settle in Italy. During a trip to New York, he died as a result of a heart attack, in October 1949, in a hotel room. In January 1923, he began the position of Minister Plenipotentiary of the Republic of Albania in Athens, until December 1925. Disappointed by the political developments in Albania, he resigned and declared his departure from political activity. In 1927, he started publishing the magazine Dituria in Tirana and founded the Lumo Skëndo bookstore. After the invasion of the country by Italy, he decides to return to politics. In 1941, he is the main ideologue and one of the founders of the Nationalist Organization - National Front. An opponent of the communists, he was forced in November 1944 to leave Albania and settle in Italy. During a trip to New York, he died as a result of a heart attack, in October 1949, in a hotel room. Disappointed by the political developments in Albania, he resigned and announced his departure from political activity. In 1927, he started publishing the magazine Dituria in Tirana and founded the Lumo Skëndo bookstore. After the invasion of the country by Italy, he decides to return to politics. In 1941, he is the main ideologue and one of the founders of the Nationalist Organization - National Front. An opponent of the communists, he was forced in November 1944 to leave Albania and settle in Italy. During a trip to New York, he died as a result of a heart attack, in October 1949, in a hotel room. Disappointed by the political developments in Albania, he resigned and announced his departure from political activity. In 1927, he started publishing the magazine Dituria in Tirana and founded the Lumo Skëndo bookstore. After the invasion of the country by Italy, he decides to return to politics. In 1941, he is the main ideologue and one of the founders of the Nationalist Organization - National Front. An opponent of the communists, he was forced in November 1944 to leave Albania and settle in Italy. During a trip to New York, he died as a result of a heart attack, in October 1949, in a hotel room. In 1941, he is the main ideologue and one of the founders of the Nationalist Organization - National Front. An opponent of the communists, he was forced in November 1944 to leave Albania and settle in Italy. During a trip to New York, he died as a result of a heart attack, in October 1949, in a hotel room. In 1941, he is the main ideologue and one of the founders of the Nationalist Organization - National Front. An opponent of the communists, he was forced in November 1944 to leave Albania and settle in Italy. During a trip to New York, he died as a result of a heart attack, in October 1949, in a hotel room.

CHIEF DAJIU (1882-1946)

Born in Elbasan. He welcomed the organization of the Congress of Elbasan and the opening of the Normale, these events which carried in themselves the great contribution of Shefqet Dajiu. The general uprising found him in Dibër, opening Albanian schools and distributing Albanian texts. In November 1912, he was in Vlora, as a delegate of Elbasan and signed the document of independence with the signature "Shefqet Daji". Years later, he devoted himself to pedagogical activity. He collaborated with Aleksandër Xhuvanin in the cultural society "Kopshti letrar" as well as in the temporary magazine of this club, with the same title. Named as a collaborator with the invaders, Dajiu was arrested by the National Liberation Front and imprisoned, to die in prison in 1946.

ZIHNI ABAS KANINA HAMZARAJ (1885-1957)

Born in Kania of Vlora in an old feudal family. He distinguished himself as a politician and diplomat. He was imprisoned by the Turkish authorities, when he returned to Albania and became active with patriotic groups. In the assembly of Vlora, as a delegate of Vlora, he signed the document of independence, with the motto "Zihni Abbas Kanina". He was elected director general in the Ministry of Foreign Affairs. He was one of the founders of the commercial school in Vlora, where he also taught French. With the beginning of the Second World War, Kanina became part of the National Front, alongside his old friend of the ideal Mid'hat Frashëri. This did not please the post-war communists, who in 1951 arrested Zihni Kanina and imprisoned him in Tirana. He died being forgotten by the regime of the time and not appreciating his work in the service of the nation over the decades.

XELAL KOPRENCKA

Born in Skrapar. Active in the war for national liberation, especially with one of his relatives, Ali Koprêncka. Both part of the secret committee "For the freedom of Albania", exercised their patriotic activity in Korça and Manastir, in the club of the Albanians there. As a delegate of Skrapar, he participates in the declaration of national independence and signs the document of independence with the initials "Xelal Ko". Pursued by anti-national elements, Koprêncka was treacherously killed in 1919 in the area of ??Skrapar by Greek forces.

HAJREDIN CAKRANI (1860-1942)

Born in Cakran in Fier in 1860. Active in the patriotic movements in Fier and the surrounding area, when he started distributing national programs that propagated the emancipation of the country. He participated in the assembly of Vlora and in November 1912 he signed the declaration of independence, with the signature "Hajredin Cakrani", being one of the only representatives and signatories of the Mallakastra area. Cakran has left an interesting testimony in his diaries on the journey of independence as well as on the developments of that time. He was the main companion in Ismail Qemali's journey from Durres to Vlora. In the first Albanian government, he was appointed as an adviser in the Ministry of War, whose minister was Mehmet pashë Dëralla Kalkandeleni. Hajredin Cakrani gave outstanding help in organizing the first Albanian army, equipping it with weapons and military training. As a prominent activist, he also participated in the War of Vlora in 1920, distinctly commanding several units that operated militarily in the Vlora area. He died in 1942, while the church where he was buried was blown up during the totalitarian regime.

QEMAL KARAOSMANI ELBASANI (1875-1949)

Born in Elbasan. He was popular in the area of ??Berat and for this reason his patriotic activity did not catch the attention of the Ottomans. In November 1912, he was elected a delegate of Elbasani in the assembly of Vlora and as such, Karaosmani signed the document of national independence, with the signature "Qemal Elbasani". It was part of the civil administration in the government of Vlora. The pen for signing the act of independence many years later was found in the house in Karaosmanit and in 1962, it was handed over to the State Archives. He supported the government of Sulejman bey Delvina, who emerged from the Congress of Lushnja, and for several years was an assemblyman. He was elected mayor of Elbasan. He spent the years of World War II withdrawn from political life. The circumstances created after the Liberation, placed him in Kavajë, the city where he died.

ILJAZ VRIONI (1882-1932)

Lindur në Berat më 1882. Djali i Mehmet Ali Pashë Vrionit, patriotit të shquar shqiptar, nën-kryetarit të Lidhjes së Prizrenit dhe babai i përkthyesit të shquar Jusuf Vrioni, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë, me siglën “Iljas Vrijon”, si delegat i Beratit; shërbeu tri here si Kryeministër i Shqipërisë dhe disa herë si Ministër i Jashtëm dhe si Ministër i Plotfuqishëm i Shtetit Shqiptar në Paris. Shërbeu gjithashtu për një kohë shumë të gjatë si deputet i Parlamentit të Shqipërisë. Dekoruar nga Republika Franceze në vitet ‘20 me urdhërin e lartë “Grand Officier de la Légion d’Honneur”. Vdiq në Paris dhe u varros në Berat. Në vitin 1946, komunistët zhvarrosën eshtrat e tij dhe i hodhën ato në lumin Osum.

SALI GJUKA (1876-1925)

Lindur në Pejë, në vitin 1876. Mori pjesë me armë në dorë në kryengritjen e përgjithshme të viteve 1910- 1912. Me nismën e tij, në prill 1912 u formua në Selanik, klubi “Bashkimi”, në favor të edukimit të ndjenjave atdhetare dhe përhapjen e gjuhës shqip. Si përfaqësues nga Kosova dhe delegat i Pejës, Gjakovës, Plavës e Gucisë, mori pjesë në shpalljes e pavarësisë kombëtare dhe firmoi aktin me siglën “Salih Gjuka”. U zgjodh këshilltar i Pleqësisë (Senatit). Në vitin 1920 përmendet si një nga përkrahësit e Kongresit të Lushnjes dhe katër vite më vonë mbështet Nolin, kur ky u bë kryeministër. Tuberkulozi e mposhti, në tetor 1925 në Berat. “Mësues i Popullit”

DHIMITËR BERATTI (1888-1970)

Lindur në Korçë në vitin 1888. Përfundoi në Rumani fakultetin e shkencave politike dhe atë juridik. Pas vitit 1905 kthehet në Korçë, ku punon si mësues në shkollën e parë shqipe të Korçës. Nga të parët pjesëmarrës në mbledhjen e hotel “Kontinental”-it në Bukuresht. Zgjidhet delegat i kolonisë shqiptare të Bukureshtit. Ka firmosur aktin historik të shpalljes së pavarësisë, me siglën “D. Beratti”, në emër të kolonisë së Bukureshtit. U emërua drejtor i përgjithshëm në gazetën e qeverisë së Vlorës “Përlindja e Shqipëniës” dhe u zgjodh anëtar i pleqësisë. Më 1913 sekretar i delegacionit shqiptar që udhëton në Londër, Paris, Romë, etj. Më 1913 administratori i spitaleve të vendit. Në korrik 1914 emigron në Rumani, ku punoi për krijimin e kishës ortodokse shqiptare të Rumanisë. Beratti është delegat i shqiptarëve të Bukureshtit në Konferencën e Paqes më 1919. Më 1935 ministër i ekonomisë kombëtare. Një vit më vonë ministër në Romë. U emërua më 3 dhjetor 1941 ministër sekretar shteti i kulturës popullore në qeverinë e Mustafa Merlikës. Pas rënies së qeverisë së Rexhep Mitrovicës, u largua nga Shqipëria përgjithmonë, u vendos në Itali, ku u mor me veprimtari të shumta patriotike. Ka botuar dy vëllime me titull “Shqipëria më 1937”, të cilët shërbejnë në ditët tona si model për shkrimin e historisë së shtetit shqiptar. Dekoruar me urdhërin “Për veprimtari patriotike” të klasit të parë. Vdiq në Romë më 1970 nga një aksident automobilistik.

DHIMITËR MBORJA EMANOIL (1884-1945)

Lindur në Mborje. Anëtar i shoqërisë “Dituria” të Korçës më 1908. Kryetar i shoqërisë patriotike të shqiptarëve të Bukureshtit. Boton e shpërndan programin e komitetit të fshehtë “Për lirinë e Shqipërisë”. Më 28 nëntorit 1912, firmon aktin e pavarësisë me siglën “Dh Emmanuel” në emër të kolonisë së Bukureshtit. Ai i dha Ismail Qemalit një shumë prej 1000 frangave, të cilat u vunë në themel të krijimit të Ministrisë së Financave. Rreth vitit 1920, lëshoi falas godinën e shtëpisë së tij në Korçë si ambient mësimor për Liceun Kombëtar. Më 1924 mbështet qeverinë e Nolit. Largohet në Rumani për t’u rikthyer në atdhe vite më vonë. Vdiq në Bukuresht.

DHIMITËR ZOGRAFI (1878-1947)

Lindur në Korçë. Në fund të shekullit XIX së bashku me vëllezërit emigroi në Rumani. Më 1906 merr pjesë në themelimin e shoqërisë patriotike të shqiptarëve te Bukureshtit “Bashkimi-Unirea”. U zgjodh delegat i kolonisë shqiptare të Bukureshtit për të marrë pjesë në Shpalljen e Pavarësisë. Më 28 nëntor 1912 firmos vendimin e Pavarësisë me siglën “Dimitri Zografi”. Anëtar i pleqësisë. Kundërshton vendimet e padrejta të Konferencës së Parisit në kurriz të popullit shqiptar dhe firmos protesta drejtuar kryesisë së saj në qershor 1919. Vdiq në Bukuresht rreth vitit 1947.

MURAD TOPTANI (1867-1918)

Lindur në Aká (Turqi), ku ishte internuar i ati Seremedin pashë Toptani, nga turqit për arsye të aktivitetit të tij nacionalist. Ai u martua me vajzën e Naim Frashërit, Asijen. Pas vitit 1895, Toptani u vendos pothuajse përfundimisht në qytetin e Tiranës. Në atdhe, filloi organizimin me miqtë tij, veprimtarë patriotë në Tiranë dhe më gjerë se kaq. Mori pjesë në kuvendin e Vlorës në nëntor 1912 dhe si delegat i Tiranës, firmosi aktin e pavarësisë, me siglën “Murad Toptani”. Pas rënies së qeverisë së Vlorës, Esat Pasha i dogji shtëpinë dhe një pjesë të madhe të pasurisë së tij që ndodhej brenda saj. I detyruar, Muradi emigron në Vjenë. Vdiq në Tiranë, një vit pasi u kthye ne atdhe. Murad Toptani ishte një artist i shquar, piktor e skulptor.

PANDELI CALE (1879-1923)

Lindur në Korçë. Në vitet 1900-1904 punon në koloninë e Bukureshtit. Më 1904 kthehet në Shqipëri. Bashkë me Themistokli Gërmenjin dhe Mit’hat Frashërin vuri bazat e Komitetit të Fshehtë Shqiptar në Selanik. Merr pjesë në mbledhjen e 5 nëntorit 1912 dhe shoqëron Ismail Qemalin për në Shqipëri. Më 28 nëntor 1912, si delegat i Korçës, firmos manifestin e pavarësisë me siglën “Pandeli Cale”. Emërohet Ministër i Bujqësisë, Industrisë dhe Tregtisë. Vitet e Luftës së Parë Botërore i kalon në Zvicër, Ukrainë, Bullgari, Francë. Më 1919 kthehet në atdhe. Në shkurt 1921 zgjidhet deputet në të parin parlament shqiptar. Vdiq i sëmurë në një spital të Selanikut.

LUIGJ GURAKUQI (1879-1925)

Lindur në Shkodër. Nga vitet 1906 takoi për herë të parë Ismail Qemalin dhe një vit më vonë lidhi bashkëpunim dhe ndihmoi patriotin Bajo Topulli në organizimin e komitetit të fshehtë kombëtar. Viti 1908 e gjen në Manastir, në Kongresin e atij vendi, ku ishte përfaqësues i Shkodrës. Aty u zgjodh nënkryetar i Komisionit për caktimin e alfabetit të shqipes. Ndërsa, një vit më vonë e shohim në Elbasan, ku merr pjesë në punimet e Kongresit të Elbasanit, i cili mes të tjerash vendosi hapjen e shkollës Normale po në Elbasan. Gurakuqi u zgjodh drejtor i saj që ditën e hapjes, më 1 dhjetor 1909. Në fillim të kryengritjeve të përgjithshme, është me armë në dorë e më pas takon Ismail Qemalin për te lobuar rreth fatit të Shqipërisë nëpër kancelaritë e huaja. Kthehet në atdhe bashkë me delegatët e tjerë dhe si përfaqësues i vetëm i Shkodrës merr pjesë në kuvendin kombëtar të Vlorës. Ai firmosi aktin e pavarësisë me siglën “Luz Gurakuqi”. Bashkëpunëtor gjatë viteve '20 me Nolin e Rustemin. Ne qeverinë e Nolit u zgjodh ministër i Financave. Me triumfin e legalitetit, në dhjetor 1924, u largua përgjithmonë nga Shqipëria, në Itali, duke humbur jetën një vit më vonë, nga pistoleta e Balton Stamollës, kushëririt të tij të dytë, akt që siç e përcjellin gazetat italiane, ishte gjatë një zënke sporadike. Pretendimet se Gurakuqi është vrarë nga Zogu, kanë mbetur enigmë dhe të pasqaruara.

BEDRI PEJANI (1885-1946)

Lindur në Pejë. Në nëntor 1912, u zgjodh përfaqësues i Plavës, Gucisë, Gjakovës dhe Pejës, mori pjesë në mbledhjen e Vlorës dhe firmoi aktin e pavarësisë me siglën “Bedri Pejan”. Mbështetës i kryengritjes së Fan Nolit dhe anëtar i KONARE-së. U angazhua në mbrojtjen e të drejtave të Kosovës dhe Çamërisë. Ka bashkëpunuar edhe me aktorin e famshëm shqiptar Aleksandër Moisiu. Mori pjesë në Komintern dhe u integrua në lëvizjen nacionalçlirimtare. Më 1945 u arrestua në Shkodër nga Sigurimi i Shtetit dhe iu dorëzua autoriteteve jugosllave. Vdiq në spitalin-burg të Prizrenit.

SPIRIDON ILO (1876-1950)

Lindi në Korçë. Emigroi në Bukuresht ku u lidh me koloninë shqiptare të atjeshme. Thuhet se Spiridon Ilo solli flamurin shqiptar që u ngrit në Vlorë. Në mbledhjen e 28 nëntorit, si përfaqësues i Korçës, firmosi aktin e pavarësisë me siglën “Spiro T. Ilo”. Në vitin 1913 u kthye në Rumani. Në vitin 1916 emigroi në New York ku vazhdoi veprimtarinë patriotike. Themeloi shoqërinë e parë diskografike “Albanian Phonograf Records” në vitin 1923. Regjistroi për herë të parë himnin tonë kombëtar. Kallëpet e pllakave i solli në Shqipëri dhe më 1946 ia dhuroi Komitetit Ekzekutiv, por ato fatkeqësisht u shpërdoruan dhe meqë ishin prej bakri u futën në bazamentet e antenës së Radio Korçës. Veprimtarinë e tij patriotike e vazhdoi më pas në Rumani. Më 1926 u vendos përfundimisht në Korçë. Më 1938 anëtar i Dhimogjerondisë. Më 1 prill 1945 iu akordua pension si Patriot i Rilindjes Kombëtare. Në vitet '20 botoi e shpëndau kartolina me temë patriotike. Ka botuar komedinë “Vërtet ëndërr” si dhe përmbledhjen me këngë patriotike “Dëshirat e zemrës”. Vdiq në Korçë.

THANAS FLOQI (1884-1945)

Lindur në Korçë. Përfundoi studimet universitare në Athinë, në fakultetin e drejtësisë. Në vitin 1905 vendoset në qytetin Xhejmstaun. Kthehet në atdhe në korrik 1908, qëndron në Vlorë. Themelon mandolinatën “Labëria” dhe qëndron dirigjent i saj. Në Kongresin historik të Vlorës, mori pjesë si delegat i Korçës dhe më 28 nëntor 1912 firmoi vendimin e pavarësisë me siglën “Thanas V. Floqi”. Caktohet gjyqtar në Elbasan. Ka përkthyer me mjeshtëri në gjuhën shqipe disa romane; ka botuar një fjalor italisht-shqip më 1939. Më 1910 botoi një gramatikë të gjuhës shqipe. Vdiq në Elbasan.

QEMAL MULLAJ (1881-1966)

Lindur në Berat. Shkollën e lartë e përfundoi në Stamboll, për gjeografi. Pas shpalljes së kushtetutës xhonturke dhe faljes së lirisë, u kthye në Shqipëri dhe u vendos në afërsi të Lushnjes. Si delegat i Lushnjes, ai në nëntor 1912 mori pjesë në kuvendin historik të Vlorës dhe firmoi aktin e shpalljes së pavarësisë, me siglën “Qem. Mullaj”. Deputet në parlamentin e parë shqiptar. Merr pjesë në varrimin e Avni Rustemit në Vlorë, më 1 maj 1924 dhe mbështet forcat e kryengritjes së një muaji më pas. Pas rrëzimit të kabinetit të Nolit, emigroi jashtë, ku thuhet se mund të ketë organizuar një atentat kundër Ahmet Zogut. Vitet e fundit të jetës i kaloi në Tiranë, pothuaj i pashqetësuar nga regjimi i kohës, duke u nderuar me urdhërin “Për veprimtari patriotike të klasit I”. Vdiq në Tiranë.

LEF NOSI (1873-1946)

Lindur në Elbasan. Zotëronte një bagazh kulturor dhe ishte poliglot. Zotëronte pesë gjuhë të huaja. Më 1910 botoi në Elbasan gazetën “Tomorri”. Në nëntor 1912 ishte delegat i Elbasanit në kuvendin e Vlorës, ku firmoi aktin e pavarësisë me siglën “Lef Nosi”. Ai mbajti në ruajtje dokumentin origjinal të shpalljes së pavarësisë kombëtare dhe e botoi atë me rastin e 25 vjetorit të pavarëisë, më 28 nëntor 1937, me qëllim që të mos falsifikohej. Më datë 5 dhjetor 1912 mori detyrën e ministrit të postë-telegraf-telefonit, detyrë që e ushtroi deri më 24 janar 1914. Ishte pjesë e delegacionit shqiptar pranë Konferencës së Paqes në Paris. Pas vitit 1920 shërbeu në Elbasan si kryetar bashkie. Më 1924 botoi serinë e vyer “Dokumenta Historike – për t’i shërbye historis s’onë kombëtare”. Ushqente bindje demokratike dhe antimonarkist, refuzoi kërkesën e Zogut për t’u bërë ministër. Më 1940 pushtuesit fashistë e internuan në Itali dhe pas kapitullimit të tyre në shtator 1943, iu rikthye jetës politike në vend. U zgjodh kryetar i Asamblesë Kushtetuese. Pas luftës, Nosi u shpall në kërkim nga komunistët, të cilët pasi e lokalizuan vendndodhjen e tij, e arrestuan dhe e dënuan me pushkatim. Lef Nosi ishte një njohës i shkëlqyer i antikuareve dhe koleksionist i famshëm në Ballkan.

Dr. HAFIZ MYRTEZA ALI STRUGA

Lindur në Strugë, rreth dekadave të fundit të shek. XIX. Shumë pak të dhëna diskutohen nga biografia e tij. Përveç studimeve për mjekësi, ai përfundoi studimet edhe për teologji dhe ishte Hafiz. Në Kuvendin e Vlorës, në nëntor 1912, përfaqësoi Strugën dhe me këtë status firmoi aktin e shpalljes së pavarësisë, me siglën “Dr. H. Myrteza”. Shërbeu në Tiranë si mjek dhe farmacist, ku dhe vdiq vitin 1937.

NURI SOJLIU (1870-1940)

Lindur në Strugë. Veprimtar i lëvizjeve për çlirim kombëtar. Në nëntor 1912, u zgjodh delegat i Strugës në kuvendin e Vlorës, ku firmoi aktin e pavarësisë kombëtare, me siglën “Nuri”. Mbështeti lëvizjet politike me frymë demokratike të viteve ‘20. Vdiq në Strugë.

MUSTAFA MERLIKA KRUJA (1887-1958)

Lindur në Krujë. Fundi i dhjetëvjeçarit të parë të shek. XX e gjen në Stamboll, të regjistruar në institutin superior Fakulteti i Shkencave politike, prej nga do të dalë në vitin 1910 me diplomë në shkencat politike e sociale. Kthehet në atdhe dhe dy vjet më vonë gjendet në Vlorë, si delegat i Krujës dhe merr pjesë në kuvendin e Vlorës. Aty firmoi aktin e pavarësisë kombëtare, me siglën “Mustafa Asim Kruja”. Ishte kryeministër i vendit gjatë pushtimit italian, që nga dhjetori i vitit 1941 deri më 19 janar 1943. U nda nga jeta më 27 dhjetor 1958 në Nju Jork të Shteteve të Bashkuar të Amerikës

FERIT VOKOPOLA (1887-1969)

Lindur në Vokopolë të Beratit. Në nëntor 1912 zgjidhet delegat i Lushnjes për në kuvendin e Vlorës. Aty firmoi aktin e pavarësisë kombëtare, me siglën “M. Ferit Vokopola”. Më 1920 mori pjesë në organizimin e Kongresit të Lushnjës. Ishte ndër themeluesit e Medresesë së Tiranës dhe bashkëpunëtor i njohur i shtypit laik e fetar. Gjatë kohës së monarkisë ishte deputet i Beratit dhe për një farë kohe ministër i Bujqësisë. Autor i veprës “Gjëmimi i Tomorrit” (fetare), përmbledhjes me vjersha “Symbyllazi dhe ëndërrime”. La në dorëshkrim Kalendarin osman dhe Kur’anin. Vdiq në Durrës.

YMER DELIALLISI (1873-1944)

Lindur në Shijak. Bashkë me miqtë e tij Abdi e Murad Toptani, mori pjesë në kryengritjen e përgjithshme, e cila çoi në shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë më 28 nëntor 1912. Deliallisi mori pjesë në këtë ngjarje historike dhe firmoi certifikatën e lindjes së shtetit shqiptar, me siglën “Ymer”. Kundërshtar i politikës së Esat pashë Toptanit dhe përfaqësues i Shijakut në Kongresin e Lushnjes. Viti 1920 shënon ngarkimin e tij me detyrën e kryetarit të bashkisë së Shijakut. Mori pjesë me kryengritjen e vitit 1922 dhe pas dështimit të saj, u largua jashtë vendit. Pas disa vitesh, i kthyer në atdhe, u arrestua dhe u burgos. Më pas iu vu veprimtarisë tregtare dhe materializoi ndihmën ndaj luftës antifashiste. I internuar nga nazistët, vdes në burg, në Tiranë.

XHEMAL DELIALLISI (1880-1941)

Lindur në Shijak. Në nëntor 1912, si delegat i Shijakut, mori pjesë në shpalljen e pavarësisë. Firmoi dokumentin e pavarësisë me shënim në osmanisht “Xhemmalyyddin bej”. Përkrahu forcat e Bajram Currit dhe Elez Isufit. Më 1924 mbështeti kryengritjen e Fan Nolit. Pas dështimit të saj, u largua nga Shqipëria, për t’u rikthyer pas disa vitesh. U vendos në Tiranë, ku ndiqte me interes zhvillimet politiko- shoqërore të vendit. Vdiq në Tiranë.

NEBI SEFA (1861-1942)

Lindur në Lushnje. Mori pjesë në kryengritjen e përgjithshme të viteve 1911 dhe 1912. Në nëntor të atij viti u zgjodh delegat i Lushnjes për në kuvendin e Vlorës. Sefa mori pjesë në mbledhjen e parë të këtij kuvendi historik dhe më 28 nëntor nënshkroi aktin e pavarësisë, me siglën “Nebi Sefa Lushja”. Me forcat e tij, i erdhi në ndihmë organizimit të njësive të para ushtarake të qeverisë së Vlorës, në zonën e Mallakastrës, së bashku me ministrinë e Luftës, kreu i së cilës ishte Mehmet pashë Kalkandeleni Tetova (Dërralla). Në vitet ‘20 përkrahu kursin politik të ndjekur prej forcave fanoliane. Vdiq në Lushnje.

ZYHDI OHRI (1872-1938)

Born in Ohrid. Chosen by Ohrid as a delegate, he participated in the assembly of Vlora and signed the act of independence, with the motto "Zuhdi Ohria". He was part of the Senate that emerged from Ismail Qemali's government. Then, he went to Elbasan, where he collaborated with Aqif saw Biçakçi. He supported Sulejman Delvina's government, which emerged from the Congress of Lushnje in 1920.

Video