Kur një bari hëngri manaferrat e kafesë së kuqe në Etiopi: Si u zbulua kafeja 

3 Tetor 2022, 20:20Lifestyle SHKRUAR NGA REDAKSIA VOX
Kur një bari hëngri manaferrat e kafesë së kuqe në Etiopi: Si u zbulua kafeja 

Kafeja, duke qenë një pije globale, ka evoluar vazhdimisht, dhe natyrisht, në botën e sotme ka zënë një vend të rëndësishëm në jetën e shumëkujt.

Sipas Jonathan Morris, i cili historinë globale të kafesë e ka renditur në librin e tij, “Kafeja, një histori globale”, para se të ishte një e mirë e madhe transaksionale në rrugët e tregtisë transnacionale, të cilat rrodhën në kulmin e kolonializmit duke prezantuar pijen në Evropë dhe Botën e Re, prodhuesit dhe konsumatorët kryesorë të kafesë ishin myslimanë.

Miti themelor i kafesë qëndron në malësitë e Etiopisë, ku një bari me emrin Kaldi, në shekullin e 9-të, hëngri manaferrat e kafesë së kuqe, sepse kuptoi se dhitë e tij gjallëroheshin më shumë pas konsumimit tyre. Më pas Kaldi shkoi te imami në zonën e tij për të kërkuar këshilla rreth bimës që konsumoi.

Kjo histori mbeti e gdhendur në folklorin e Etiopisë, dhe më vonë, në letërsinë perëndimore si pjalmime të kryera me llogari të shkruara të kufijve të kryqëzuar të kafesë gjatë vitit 1671. Ndërsa kjo histori është e vështirë të verifikohet, një ekonomi e qëndrueshme e kafesë ekzistonte më në qendër të detit të Kuq, duke e bërë pirjen e kafesë një zakon që mbetet deri në ditët e sotme në Lindjen e Mesme dhe vetë Etiopinë.

Fjala kafe rrjedh nga fjala turke, kahveh, vetvetiu nga arabishtja Kahëah, që të dyja e zënë vendin e tyre në leksionet e gjuhëve të tyre përkatëse në lidhje me lidhjen e tyre graduale me këtë stimulues të freskët.

Në mesin e viteve 1400, kjo bimë e re misterioze nis të rritet në Etiopi, e cila më vonë e gjen veten në tokat e thata të Jemenit. Kafeja filloj të përdorej si ilaç për të rritur meditimin.

Dalëngadalë, kafeja u gjurmua drejt qyteteve të Mekës, Medinës, Stambollit, Kajros dhe Damaskut, midis shumë të tjerave, ndërsa popullariteti i saj u rrit.

Ishte kjo përhapje graduale që krijoi një institucion të ri shoqëror të njohur si kafene, e cila më vonë do të linte një gjurmë në politikën dhe letërsinë e të gjithë botës.

Kafeneja e parë e ngritur në Stamboll më 1517 u bë një vend i rregullt ku tregtarët, intelektualët dhe Perandori Osman i asaj kohe diksutonin tema të nxehta të ditës.

Me kalimin e kohës, këto kafene origjinale u njohën si shkolla të dijes. Kafeja, si stimuluese, gjeti veten nga foltoret e xhamive deri në oborret e pallateve mbretërore.

Më vonë, ndërsa hapeshin më shumë rrugë tregtare, kafeja shkonte drejt Perëndimit, pasi tregtarët venecianë e morën atë kudo, dhe me secilën gllënjkë u shpik përsëri një metodë e re e pirjes, duke tejkaluar Lindjen dhe Perëndimin dhe duke shtuar dashurinë për një pije e cila mbetet ende një pjesë e rrënjosur e jetës sonë të përditshme. (Pjesë nga libri: “Coffee, a global history”)

Video