Albania illegally exported THOUSANDS of TONS of hazardous waste from the chimneys of the company "Kurum International"! (Kumbaro and the director of AKM remain silent)

In August 2022, Thailand's Ministry of Industry received a request from the Albanian government to allow the receipt of cargoes containing ash from electric arc furnaces,  EAFD , a by-product of the steel industry rich in heavy metals and classified as hazardous waste.

Thailand was a major importer of industrial and urban waste from developed countries, and yet, this time, the ministry said “ No. ”

“ EAFDs have been a big problem for Thailand and the ministry did not want to make it worse ,” Sirakarn Leungsakul, director of the Industrial Waste Management Division at the Ministry of Industry based in Bangkok, told BIRN.

The cross-border trade of EAFD is regulated by the Basel Convention, an international agreement which ensures that these wastes are treated properly to reduce the risk to humans and the environment.

But the Ministry's rejection of Albania's request was not the end of the story.

Almost two years later, on July 5, 2024, a ship loaded with 102 containers filled with what is listed as Iron Oxide on customs documents, departed the port of Durres bound for Thailand. 

The Basel Action Network, an organization based in Seattle, United States, that fights against the export of hazardous waste from industrialized societies to developing countries, stated that the ship was actually transporting EAFD.

The ship disappeared from radar while sailing off the coast of South Africa, often a sign that the ship's transponder had been switched off. This was when the Basel Action Network raised the alarm. The ship was stopped in Singapore and ordered to return to Durres, where prosecutors began to raise questions.

Based on information obtained through right to information requests, BIRN was now able to discover that between 2020 and 2023, an amount of around 20,000 tons of hazardous waste generated by the chimneys of the Turkish company "Kurum International" operating in Elbasan was exported outside Albania, in violation of national and international laws.

The waste was exported by the company “Sokolaj” sh.pk owned by Gjovana Sokolaj; while the shipments were shipped without the proper authorizations from the Albanian Ministry of Tourism and Environment as required by law. At least two of the shipments ended up in Thailand.

Kompania “Kurum” operon furrnaltat e epokës komuniste për të prodhuar hekur për industrinë e ndërtimit dhe është një punëdhënës i madh në Elbasan.

Megjithatë, BIRN zbuloi se një inspektim i kryer në Kurum nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit për mbetjet e rrezikshme, pasi anija u ndalua në Singapor, ishte i pari i këtij lloji që prej vitit 2020, pavarësisht se Kurum është një nga gjeneruesit më të mëdhenj të mbetjeve të rrezikshme në vend.

Ornela Çuçi, një eksperte mjedisore dhe ish-zv.ministre e Mjedisit tha se monitorimi i dobët kishte lejuar që një trafik i tillë mbetjesh të kalonte pa u vënë re.

“Ligji i lejeve mjedisore është një nga më të mirët në Republikën e Shqipërisë sot,” i tha Çuçi BIRN.

“Ajo që ka ndodhur është që kemi abuzuar me monitorimin e tij”.

“Çdo subjekt që nxjerr mbetje jashtë vendit merr leje eksporti. Çdo sasi që del duhet raportuar pranë Ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit dhe AKM,” shtoi Çuçi. “Matematika është e thjeshtë; A përkojnë sasitë e deklaruara me sasitë e dala jashtë vendit?”.

Kompania “Kurum International” i tha BIRN se i kishte transferuar mbetjet e rrezikshme me përmbajtje oksidi zinku te “Sokolaj” pasi ishte siguruar se eksportuesi kishte licensë për transportin e këtij produkti dhe autorizimin e eksportit nga Ministria e Turizmit dhe Mjedisit.

BIRN i kërkoi “Kurum” një kopje të autorizimit, por nuk e mori asnjëherë atë.

“E gjithë sasia është tregtuar me faturë fiskale, por nuk është shoqëruar me dokumentacionin e transferimit të mbetjeve,” tha “Kurum” përmes një zëdhënësi, duke iu referuar një dokumenti të detyrueshëm transferimi që mundëson gjurmimin e ngarkesave.

Zëdhënësi tha se Kurum i kishte raportuar rregullisht këto mbetje pranë Agjencisë Kombëtare të Mjedisit.

As ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro dhe as drejtoresha e Agjencisë Kombëtare të Mjedisit, Arta Dollani nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.

Mbikëqyrja ‘dështoi’

Anija “Molivia” e ankoruar në portin e Durrësit. Foto: Eriola Azizolli.

Prokuroria e Durrësit nuk ka thënë ende se çfarë kishte saktësisht brenda kontenjerëve të anijes që u kthye nga Singapori.

“Kurum International”, operon pjesë të ish-kombinatit Metalurgjik të ndërtuar gjatë regjimit komunist në Elbasan që prej vitit 1998.

Në vitin 2010, kompania instaloi filtra për të kapur hirin e furrave me hark elektrik, EAFD, por sërish prodhon një mesatare prej 8 mijë tonësh në vit nëse punon me kapacitet të plotë.

Pavarësisht prodhimit të mbetjeve të tilla të rrezikshme, inspektimi për zbatimin e lejes mjedisore që u krye në shtator 2024 ishte i pari që prej vitit 2020.

“Kurum” ia transferoi mbetjet e veta kompanisë “Sokolaj” gjatë viteve 2020- 2023, ndonëse dy kompanitë nënshkruan një kontratë vetëm në gusht 2023.

Agjencia Rajonale e Mjedisit për Beratin, Elbasanin dhe Korçën tha se Kurum dështoi të vendoste në dispozicion të Agjencisë dokumentet e transferimit të këtyre mbetjeve.

Agjencia vendosi një gjobë dhe pezulloi transfertat e mbetjeve të rrezikshme.

Në Qendrën Kombëtare të Biznesit, kompania “Sokolaj” me qendër në periferi të Durrësit e përshkruan aktivitetin e vet si import dhe eksport i mbetjeve jo të rrezikshme, të tilla si zinku apo bakri.

Agjencia Kombëtare e Mjedisit gjeti në gusht 2024 se mes dhjetorit 2020 dhe nëntorit 2023, Sokolaj kishte blerë nga Kurum 2,800 ton mbetje të oksidit të hekurit si dhe 20 mijë ton EAFD të klasifikuara si mbetje të rrezikshme me kodin 10 02 07*. E gjithë sasia ishte eksportuar ndërkohë jashtë vendit përpara inspektimit.

Inspektorët arritën në përfundimin se këto eksporte ishin kryer në shkelje të ligjit sa kohë që Sokolaj nuk dispononte dokumente të transferimit të mbetjeve nga Kurum si dhe nuk kishte autorizim eksporti nga Ministria e Turizmit dhe Mjedisit.

Dritan Metaj, drejtor i Agjencisë Rajonale të Mjedisit për Beratin, Elbasanin dhe Korçën i tha BIRN se ai kishte kryer monitorime sporadike në kompaninë “Kurum” kur kishte pasur “indicie dhe denocime”.

“Nuk kam propozuar një plan monitorimi të miratuar dhe as nga AKM nuk më është autorizuar një plan pune,” tha Metaj.

Ekspertët i thanë BIRN se sipas lejes mjedisore të tipit A, të cilën Kurum e disponon, Agjencia Kombëtare e Mjedisit duhet të monitorojë respektimin e lejes dhe të rishikojë rregullisht të dhënat që mbajtësi i lejes dorëzon në Agjenci dhe në regjistrin kombëtar të transferimit të mbetjeve.

“Çdo kompani që ka leje për eksport të mbetjeve të rrezikshme ka detyrimin të raportojë periodikisht”, tha Polikron Horeshka, ekspert i menaxhimit të mbetjeve. “Megjithatë, është mbikëqyrja që në këtë rast që ka dështuar”.

Destinationi Tajlandë

Ilustrim i rrugëtimit të mbetjeve drejt Tajlandës. Jurgena Tahiri/ BIRN.

Tajlanda u shfaq fillimisht si një destinacion për mbetjet plastike nga vendet e pasura si Shtetet e Bashkuara dhe Japonia, përpara se të hapte dyert edhe për EAFD.

Në vitin 2023, megjithatë, në përgjigje të alarmit mjedisor, Tajlanda bëri thirrje për ndalimin e importit të mbetjeve të rrezikshme, përpara se të ndalonte edhe importin e mbetjeve plastike në fillim të këtij viti.

Njësoj si Shqipëria, edhe Tajlanda ka një rekord të varfër sa i takon korrupsionit dhe mbrojtjes së mjedisit.

Sasia prej 2,800 ton mbetjesh të etiketuara si oksid hekuri që kompania “Sokolaj” u përpoq të eksportonte në korrik të vitit të kaluar supozohej që të përfundonin në një fabrikë riciklimi të quajtur Copper Metal, e ndërtuar në një zonë të gjelbëruar të provincës Lopburi në Tajlandë.

Copper Metal është e regjistruar si një riciklues i mbetjeve industriale, por jo për trajtimin e EAFD.

Pasi ngarkesa u bllokua, Ministria e Industrisë në Tajlandë urdhëroi një inspektim në kompaninë Copper Metal, në të cilin drejtori i Divizionit të Menaxhimit të Mbetjeve Industriale, Leungsakul tha se u gjet që sistemi i ventilimit dhe makineritë e riciklimit të zinkut nuk punonin siç duhej.

The environmental organization Ecological Alert and Recovery – Thailand, known as EARTH, also sent representatives, who took samples of dust scattered around the factory to study. The samples are still being analyzed.

EARTH director Penchom Saetang said corruption facilitates waste trafficking in Thailand and those involved get away with it because of light sentences.

“The main cause of this problem in Thailand is 'corruption' or 'bribery,' both from the authorities and the private sector,” Saetang said.

“Although the maximum penalty for this offense is 10 years in prison, in practice offenders are only fined a minimal amount and no one has been imprisoned yet,” he added.

New request for waste export

"Kurum", meanwhile, still seeks to export hazardous waste.

The Ministry of Tourism and Environment is currently evaluating a request for authorization to export 8,000 tons of hazardous waste from "Kurum" to Saudi Arabia, submitted on July 25, 2024.

In the application, the waste is described as containing “solid waste from the treatment of gases containing dangerous substances or powder waste from the electric arc furnace (PFEH) containing Zinc Oxide in the Steel Plant”. The cited waste code is 10 02 07*.

"Kurum" says it has signed a contract with Global Steel Dust Gulf - the Saudi branch of a company founded in Switzerland - to treat 8,000 tons of hazardous waste per year.

As of September 2024, Kurum's premises contained 3,724 tons of hazardous waste packaged in 4,600 big bags, but Kurum said the export authorization request was made on the premise that it could produce 8,000 tons per year if operating at full capacity. Kurum's operations are currently suspended due to repairs.

The Ministry of Tourism and Environment said it had initially rejected the request, but was now considering approval after Kurum submitted additional documents.

"After the completion of the documentation by the entity, the application is in the review process," the Ministry said in an email response.

Jim Puckett, executive director of the Basel Action Network, said that Albania should be extremely cautious.

“ Factories in Saudi Arabia do not treat waste to the standards required by the Basel Convention, and Saudi Arabia is not a signatory ,” Puckett said./ BIRN