PHOTO/ The ancient monument "Walls of the Gate" is proposed in the list of the 7 most endangered by 'Europa Nostra'!

In December 2021, the concessionaire company that is building a cargo and hydrocarbon port in Porto-Romano Durrës, leveled 25 meters from the ancient wall that was found in the area, on which the entrance gate with a vault once stood.   

What remains now is the rest of the fortification wall that was once 60 linear meters, as well as a quadrangular tower, part of Albania's protected heritage. As it was concreted around and is endangered by the movement of heavy vehicles, activists and non-governmental organizations have taken steps to sensitize the community in the country and in Europe.

The Cultural Monument of the First Category, " Walls of the Gate ", was partially leveled and surrounded by the company "Porti MBM", which, through a 2015 concession from the Parliament of Albania, has almost completed the works for the construction of a hydrocarbon port , which later turned into a cargo port.

While cultural institutions and all law enforcement agencies have chosen to remain silent in the face of the situation, the civil society initiative aims to raise awareness for the protection of the monument and intervention for its restoration and creation of access to it.

The line focused by the illumination shows the remaining trace of the monument

" Taking into account the lack of reaction from the institutions, it was thought as a possible alternative to nominate this monument in the '7 Most Endangered' program" in Europe", said Heldi Kodra, member of the youth group in Europa Nostra organization. 

The annual program of the Non-Governmental Organization "Europa Nostra" selects 7 objects of cultural heritage in Europe that face risks of damage as a result of neglect, neglect or other factors. 

“Bashkëpunimi me Qendrën Amfora për ta propozuar këtë monument si të rrezikuar tek Europa Nostra, synon zhvillimin e një fushate për mbrojtjen e monumentit”, tha i riu Kodra.

Qendra Amfora në bashkëpunim me organizatat partnere, të përfaqësuara nga Heldi Kodra, depozituan këtë të shtunë propozimin në “Europa Nostra”, e cila pas marrjes së nominimeve do të shpalli në fund të nëntorit ose në fillim të dhjetorit të këtij viti, listën paraprake të siteve të përzgjedhura.

“Ky aplikim mori edhe mbështetjen e disa aktivistëve, ekspertëve dhe anëtarëve të angazhuar të shoqërisë civile, si Qendra Art Kontakt, Grupimi Informal Skena e Pavarur Kulturore dhe organizata GO2 Albania”, shtoi Kodra.

Pjesë të rëndësishme të këtij monumenti antik janë dëmtuar totalisht nga punimet e kryera pa monitorim arkeologjik, ndërsa e gjithë pjesa e mbetur e monumentit është kthyer prej kohësh në parkim dhe shesh magazinimi për portin e ri të mallrave dhe hidrokarbureve. 

Nominimi i monumentit në listën e më të rrezikuarve në Evropë, përmes Organizatës Evropa Nostra, synon të shpëtojë pjesën e mbetur të monumentit dhe krijimin e një plani menaxhimi që lidhet me krijimin e një perimetri mbrojtës, vendosjen e sinjalistikës, krijimin e një rruge për vizitimin e monumentit, restaurimin dhe deri në rindërtimin e pjesës së rrafshuar. 

“Ky nominim vjen pasi u vlerësua se para dhe pas shkatërrimit të pjesshëm të monumentit, të gjitha institucionet e shtetit shqiptar nuk kanë marrë veprime për zbatimin e ligjit me qëllim mbrojtjen e trashëgimisë kulturore”, konstatoi drejtori ekzekutiv i Qendrës Amfora, Geri Emiri.

“Emergjenca është fokusuar tek marrja në mbrojtje e pjesës së mbetur të monumentit, një mur antik dhe një kullë me karakter fortifikues, të cilat kanë nevojë për një bashkëpunim ndërkombëtar përballë heshjtes së institucioneve shqiptare”, shtoi Emiri. 

Megjithëse Monument Kulture i Kategorisë së Parë, ai është bllokuar brenda portit. Foto: Media Amfora
Monumenti i Kulturës që njihet si “Muret e Portës”, mendohet të jetë ndërtuar në shekullin V të Erës Sonë, që përkon me periudhën e sundimit të Perandorit Anastas. Përveçse me status të kategorisë së parë, më 3 qershor 2016, Ministria e Kulturës lëshoi urdhrin për “Shpalljen e Zonës së Mbrojtur të Objektit Monument Kulture Kategoria e I-rë ‘Muret e Portës’, Porto-Romano, Durrës”. Por kjo nuk e pengoi kompaninë koncesionare “Porti MBM–Multi Buoy Mooring”, që të rrafshonte një pjesë të monumentit antik.   

Megjithëse Monument Kulture i Kategorisë së Parë, ai është bllokuar brenda portit. Foto: Media Amfora

Europa Nostra is a non-governmental organization founded in 1963 in Paris and is recognized as the most extensive cultural heritage network in Europe. It covers over 40 European countries with the aim of protecting, promoting and advocating for cultural heritage values. 

It maintains close ties of cooperation and interaction with the European Commission, the Council of Europe, UNESCO and other international organizations. 

The cultural monument "Bird Bridge" was nominated and then accepted to be included in the list of the most endangered monuments in Europe for the past year. However, the Albanian institutions have not been very cooperative with him, since the National Theater that was nominated in 2020 was violently demolished by the government./ Amfora