Nga pushtimi te presioni ekonomik, skenarët si Trump mund të marrë Grenlandën

Në javët e fundit, presidenti i zgjedhur i SHBA-së, Donald Trump, ka shprehur interes të madh për të marrë kontrollin e Grenlandës, një territor autonom të Danimarkës në Arktik dhe ishulli më i madh në botë. Interesi ka lindu më parë edhe mandatit të tij të parë në vitin 2019, kur ai shprehu synimin për ta blerë atë. Megjithatë, javën e kaluar, Trump nuk përjashtoi mundësinë e përdorimit të forcës ekonomike apo ushtarake për të marrë kontrollin mbi ishullin.

Reagimi i zyrtarëve danezë dhe evropianë ishte negativ, duke theksuar se Grenlanda nuk është në shitje, duke kërkuar ruajtjen e integritetit të saj territorial. Por, në një skenar të tillë të pazakontë, me dy aleatë të NATO-s në mosmarrëveshje, si mund të ndodhte që një territor i tillë, i mbuluar 80% me akull por me pasuri të mëdha minerale, të bëhej një objekt konflikti?

Humbja e Interesit nga Trump

Ka disa spekulime se lëvizja e Trumpit mund të ketë qenë një taktikë për të shtyrë Danimarkën që të rrisë sigurinë e Grenlandës përballë kërcënimeve nga Rusia dhe Kina. Muajin e kaluar, Danimarka shpalli një paketë ushtarake prej 1.5 miliardë dollarësh për Arktikun, një njoftim që erdhi disa orë pas komenteve të Trump.

Për disa ekspertë, kjo mund të ketë qenë një mundësi për Grenlandën të kërkonte një autoritet ndërkombëtar më të madh, duke i hapur mundësinë për një hap drejt pavarësisë.

Konsensusi për Pavarësinë dhe lidhja me SHBA-në

Edhe pse pavarësia e Grenlandës ka qenë në rendin e ditës për shumë vite, një referendum për pavarësi mund të mos ndodhë për një periudhë të gjatë. Populli i Grenlandës kërkon garanci për të ruajtur subvencionet që merr nga Danimarka, të cilat ndihmojnë në financimin e kujdesit shëndetësor dhe sistemeve të mirëqenies sociale.

Një mundësi tjetër është që Grenlanda të synojë një marrëdhënie më të ngushtë me SHBA-në, të ngjashme me atë që kanë ishujt e Paqësorit si Ishujt Marshall dhe Palau. Megjithatë, Danimarka ka kundërshtuar një status të tillë për Grenlandën dhe Ishujt Faroe, edhe pse aktualisht ka më shumë fleksibilitet në këtë çështje.

Pavarësisht nga aspiratat për pavarësi, është bërë e qartë se SHBA nuk mund të largohet nga Grenlanda. Në Luftën e Dytë Botërore, SHBA morën kontrollin e ishullit dhe e kanë parë atë si jetik për sigurinë e tyre. Një marrëveshje në vitin 1951 i dha SHBA-së të drejtat e plota për përdorimin e bazave ushtarake në ishull, duke ruajtur kontrollin de facto të territorit.

Presioni Ekonomik dhe Kërcënimet e Tarifave nga Trump

Një kërcënim ekonomik mund të jetë një nga mundësitë që Trump mund ta përdorë për të shtyrë Danimarkën të bëjë lëshime për Grenlandën. Trump mund të kërcënojë të vendosë tarifa të larta ndaj mallrave daneze dhe evropiane, duke kërkuar që Danimarka të bëjë kompromis për territorin. Analistët thonë se këto masa mund të ndikojnë ndjeshëm në rritjen ekonomike të Danimarkës, përfshirë sektorin farmaceutik, dhe mund të shërbejnë si një shtysë për ta detyruar Danimarkën të bëjë lëshime.

Pushtimi Ushtarak – Një skenar i Mundshëm?

Një mundësi më ekstreme që mund të shqyrtohet është përdorimi i forcës ushtarake. Shtetet e Bashkuara tashmë kanë bazat dhe trupa në Grenlandë, duke i dhënë atyre kontroll de facto. Megjithatë, përdorimi i forcës ushtarake nga SHBA do të krijonte një incident ndërkombëtar dhe do të mund të shkaktonte tensione brenda NATO-s, duke aktivizuar nenin 5 të Traktatit të Atlantikut të Veriut. Nëse një shtet i NATO-s do të sulmonte një tjetër, atëherë mund të rrëzohej i gjithë aleanca.

Në fund, çdo lëvizje nga SHBA për të marrë kontrollin e Grenlandës do të kishte pasoja të mëdha për marrëdhëniet ndërkombëtare, si dhe për integritetin e NATO-s dhe marrëdhëniet mes dy shteteve aleate.