REL analysis: Peace in the Balkans at risk due to Russian influence?

The majority of Kosovars see Russia as a threat, and only less than 5 percent see it as a political and economic partner. Kosovo has harmonized its policy with Western countries regarding the sanctions imposed on Russia due to the war against Ukraine. Although Russia has had its diplomats in Kosovo since 2005, when the Liaison Office was opened in Pristina, very little is known about their activities.

Fear that in Bosnia there could be an incident like the one in Banjska

Cingel stated for REL that incidents like the one in Banjska could be repeated either in Kosovo or in Republika Srpska or in some other parts of Bosnia and Herzegovina, especially in Bërçko district, which is a part of Bosnia "very vulnerable and unstable". He said that these are operations of smaller groups that have political agendas and can be influenced by regional actors or even by Russia.

"We know that Russia has its representatives and is trying to influence the development of events in the Western Balkans, supporting some of the entities or actors, such as Milorad Dodik in Republika Srpska," said Cingel. According to him, there are some other groups that are not so politically defined, but have their own nationalist or ethno-nationalist agendas and operate either in Bosnia and Herzegovina, Montenegro or Kosovo.

Russia in Bosnia: Dodik, cultural cooperation, gas and oil

The influence of Russia in Bosnia and Herzegovina is reflected, among other things, through the actions of the pro-Russian president of the Republika Srpska entity, Milorad Dodik, the cultural cooperation between the institutions mainly in this entity, and it is also reflected in the supermacy in the energy market. Since 2017, Dodik has been under sanctions by the US Treasury Department, as he "poses a significant risk of active obstruction" of the Dayton Peace Agreement.

Since Russia launched its invasion of Ukraine in late February last year, Dodik has met with Russian President Vladimir Putin three times. The last time they met was in Moscow in May, when Dodik said Republika Srpska was "exposed to pressure from the West" because of its support for Russia. Through its mission in Brussels, Bosnia and Herzegovina supported several sanctions packages imposed by the European Union on Russia, but these decisions have not been implemented in practice.

Vendimi për zbatimin e sanksioneve duhej të ishte konfirmuar nga Këshilli i Ministrave të Bosnje e Hercegovinës, gjë që nuk ka ndodhur për shkak të kundërshtimit të ministrave që vijnë nga Republika Sërpska. Që nga viti 2011, Rusia ka kundërshtuar rregullisht raportet e përfaqësuesit të lartë ndërkombëtar në Bosnje dhe ka argumentuar në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara se ky post duhet të hiqet.

Përfaqësuesi aktual i lartë, Christian Schmidt, nuk njihet nga Moska, sepse Rusia beson sepse atij “nuk i ka dhënë mandat Këshilli i Sigurimit të OKB-së”. Në mars të vitit 2022, ambasadori rus në Sarajevë, Igor Kalabuhov, paralajmëroi Bosnjë dhe Hercegovinën se Rusia do të reagonte nëse shteti vendos të bëhet anëtar i aleancës së NATO-s.

Në mes të nëntorit, Shtetet e Bashkuara vendosën sanksione ndaj Petar Gjokiçit, ministrit të Minierave dhe Energjisë së Republikës Sërpska, për shkak të korrupsionit dhe aktiviteteve malinje në favor të Rusisë. Sanksione u vendosën edhe ndaj Sava Cvijetinoviqit, anëtar i Komitetit Ekzekutiv të Aleancës së Socialdemokratëve të Pavarur (SNSD), partisë së Millorad Dodik, dhe Dushko Peroviç, udhëheqësit të zyrës përfaqësuese të Moskës në Republikën Sërpska.

Serbia: Nuk ka sanksione kundër Rusisë

Falë, veç tjerash, “miqësisë tradicionale” me Rusinë, Serbia është i vetmi vend kandidat për në Bashkimin Evropian nga Ballkani Perëndimor, dhe një nga të paktët në Evropë, që nuk ka vendosur sanksione ndaj Rusisë për shkak të luftës ndaj Ukrainës.

Serbia e arsyeton këtë politikë me varësinë nga gazi rus dhe mbështetjen e Moskës në mosnjohjen e pavarësisë së Kosovës.

A duhet të anëtarësohet Serbia në BE dhe t’i vendosë sanksione Rusisë?

Ndërkohë, Shtetet e Bashkuara po zgjerojnë listën e personave nga Serbia që po sanksionon për shkak të “ndikimit malinj rus”. Në këtë kontekst, në korrik u sanksionua ish-drejtori i Agjencisë së Sigurisë dhe Informacionit (BIA), Aleksandar Vulin. Vulin, i cili dha dorëheqje nga kreu i BIA-s në fillim të nëntorit, kishte vizituar Moskën edhe pas nisjes së pushtimit rus të Ukrainës.

Përveç Vulinit, ish-ministri në dy qeveritë serbe, Nenad Popoviç, u fut në listën e sanksioneve amerikane në mes të nëntorit për shkak të lidhjeve biznesore me kompanitë e sanksionuara ruse. Popoviç është themelues dhe president i Partisë Popullore Serbe, parti konservatore dhe euroskeptike. Në listën e të sanksionuarve është edhe Misha Vaçiç, lideri i organizatës ultra të djathtë pro-ruse, “E djathta serbe”. Që nga fillimi i pushtimit të Ukrainës, ai ka marrë pjesë në mitingje në mbështetje të Rusisë.

Në shtator të vitit 2022, ai ishte vëzhgues në referendumin e mbajtur për aneksimin nga Rusia të rajoneve të pushtuara ukrainase, referendum që nuk njihet nga komuniteti ndërkombëtar.

The Serbian President, Aleksandar Vucic, met Putin for the last time in China, at the international forum of the Chinese "Belt and Road" initiative. Before launching the aggression against Ukraine, the two leaders had met several times in Belgrade and Moscow.

During his visit to Belgrade in January 2019, Putin was welcomed by more than 100,000 citizens at the invitation of the ruling Serbian Progressive Party. Warnings against Serbia have also been made because of the Russian-Serbian humanitarian center located in Nis, in the south of Serbia for more than ten years. In the last report, the European Commission requested an explanation from Belgrade about the activities of this center. Serbia also receives weapons from Russia.

Russia, friend or enemy of Serbia?

The channels through which Russia exerts its influence in Serbia are the Russian state media, Russia Today (RT), and Sputnik. As a Kremlin-controlled and state-funded media outlet, they have been banned from broadcasting in the EU since the beginning of the Russian occupation of Ukraine.

Montenegro, subject to Russian influence

The introduction of businessman and politician Miodrag "Daka" Davidovic into the US blacklist and the imposition of sanctions on him is the latest case in which Western partners show the existence of Russian influence in Montenegro. "His corrupt activities enabled Russia's efforts to undermine the independence of the country's democratic institutions and judiciary, including Moscow's efforts to influence election results," the US Treasury Department said.

Earlier, in the Resolution on Montenegro, which was adopted in mid-October, the European Parliament expressed serious concern about malignant foreign interventions. The EP condemned Russia's efforts to exploit ethnic tensions in Montenegro to incite conflicts, divide communities and spread misleading information in an attempt to destabilize the Western Balkans region. The resolution also warned against interference by the Serbian Orthodox Church, including its efforts to promote Russian disinformation.

Who should be the biggest support in foreign policy?

Respondents in Serbia believe that Russia should be the biggest support in foreign policy, while respondents in Montenegro prefer the European Union./ REL