The kulisat/ Minister Balluku prevented the incenerator of Tirana to sink Veliaj (Documents)

2024-05-19 15:54:52Investigim SHKRUAR NGA REDAKSIA VOX
Belinda Balluku and Erion Veliaj

The Tomorri Tomorri Klodian

Two months after the government signed the concession of tirana's incenerator, Damian Kukes ordered the establishment of the project implementation unit (NJZP), which would oversee the progress of the incenerator's construction. The tender for the concession of the incenerator was developed by the environmental inistria, but two months after the signing of the contract, the government had changed the contracting authority by appointing the Ministry of Infrastructure.

According to the Order of Gjiknuri, number 178 on November 6, 2017, the Project Implementation Unit consisted of 5 people. They were Miranda Lila, Artan Leskoviku and Ada Oseku as representatives of the Ministry of Infrastructure, as well as Ilda Qazimllari and Ernis Toska as representatives of the Municipality of Tirana. But this order would prove short-lived, as it was only a month later changed again. In December 2017, a new order changed the first two members of the NJZP, Mrs. Lila and Mr. Leskoviku, replacing them with two other names. These were Dove Abeshi from the Ministry of Environment and Arben Kaçorri from the National Water Supply and Sewerage Agency, this institution, depending on MIE. The other three members remain the same.

The kulisat/ Minister Balluku prevented the incenerator of Tirana to sink Veliaj
Damian Gjiknur's order for the establishment of the NJZP

Due to his experience, Mr. Abeshi is appointed as the head of the project implementation unit. The NJZP operated regularly until November 2020, as through an email Mr. Abeshi announced his resignation from the position of chairman and his departure from the Project Implementation Unit with the argument that he had started work as a teacher at the Agricultural University of Kamza. From this moment, the paralyzing of the unit that should be monitoring the progress of the incenerator construction begins.

Under the concessionary contract, the NJZP had two key functions in monitoring the implementation of the construction of the Incenerator of Tirana. She reviewed the reports of the situations that once every three months the supervisor of the contract on the performance of the works and informed through summary memos the Minister of Infrastructure and Energy on the quality of the contracting authority. While the second function was that this unit could perform physical inspections in Saw to see the performance of the works and their quality.

NJZP goes offside

A day after the announcement of Mr. Abeshi's resignation, Ada Oseku, who was a representative of the Ministry of Infrastructure, informs the Minister of Infrastructure Belinda Balluku and the Secretary General Viola Haxhiademi about what happened, asking the Minister to take action.

"Chairman Mr. Dove Abeshi has left the institution he represents making it impossible to collect and function the NJP. For the above, at the stage where this contract is implemented and the problems arisen during its monitoring, please consider your opinion on the replacement of Mr. Abeshi and the recomposition of the NJP with specialists in the waste field and a lawyer" states the letter on 11 November 2020, which Mrs Oseku sends to Minister Balluku and her secretary.

The kulisat/ Minister Balluku prevented the incenerator of Tirana to sink Veliaj
The letters through which Ada Oseku makes known to Balluku about the resignation of Mr. Abeshi and the impossibility of the functioning of the NJZP

The resignation of the chairman had practically put the project implementation unit out of the loop and any reports coming from the contract supervisor at the Ministry of Energy on the construction performance were turned back, as this official February 2021 letter of the Secretary General of Belinda Ballukut addressed to Integrated Energy company and supervisor Ave Consulting.

"We inform you that, in the unlikely decision as a result of the departure of the chairman of the NJP, representative of the Ministry of Tourism and Environment, and pending his replacement, the last quarterly report has not been taken into consideration. We are therefore returning the documentation, for the inclusion of these works in the subsequent reporting," Ms. Hadziademi writes in the letter addressed to Integrated Energy and AVE Consulting.

The kulisat/ Minister Balluku prevented the incenerator of Tirana to sink Veliaj
The Secretary General of the Ministry of Infrastructure turns back the supervisor's reporting because the NJZP is not functioning

Përgjatë kësaj kohe ministria e Infrastrukturës i kërkonte ministrisë së Mjedisit të dërgonte një tjetër anëtar për emërim në NJZP, por Blendi Klosi nuk pranonte më. Edhe pse në dhjetor 2017, zoti Klosi kishte dërguar Pëllumb Abeshin në NJZP, pas dorëheqjes së këtij të fundit, ministria e Mjedisit refuzonte të dërgonte emër tjetër me argumentin se nuk ishte më Autoritet Kontraktor në koncesionin e inceneratorit, pasi Autoriteti Kontraktor i ishte transferuar ministrisë së Infrastrukturës. Ndoshta zoti Klosi kishte filluar të ndjente se inceneratori po shndërrohej në një patate të nxehtë dhe nuk donte më përgjegjësi.

Teksa njësia e mbikqyrjes ishte paralizuar, në maj të vitit 2021, supervizori dërgon raportin e radhës tremujor mbi ecurinë e ndërtimit të inceneratorit pranë NJZP, që kjo e fundit të informonte ministren Balluku. Por edhe këtë herë NJZP ja kthen mbrapsht raportimin supervizorit për të njëjtën arsye. Ada Oseku informon sërish sekretaren e përgjithshme të ministrisë së Infrastrukturës, këtë herë duke i kërkuar më drejtëpërdrejtë që të marrë masa.

The kulisat/ Minister Balluku prevented the incenerator of Tirana to sink Veliaj
Ada Oseku i drejtohet serish MIE duke kerkuar qe te caktoje kryetarin e NJZP

“Sikurse ju kemi vënë në dijeni, NJZP-ja për monitorimin e fazës ndërtimore të zbatimit të kësaj kontrate koncesioni për mungesë të kryetarit, përfaqësues i ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit, është në kushtet e mosfunksionimit që nga nëntori i vitit 2020. Për këtë kemi përgatitur edhe shkresën për ministrinë e Turizmit dhe Mjedisit, për zëvendësimin e përfaqësuesit si dhe kemi kthyer mbrapsht dokumentacionin e dërguar nga shoqëria deri në ristrukturimin e kësaj NJZP-je. Si anëtarë të NJZP-së kemi kërkuar nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë caktimin e kryetarit dhe riorganizimin e NJZP-së. Të ndodhur para faktit të mosfunksionimit me vetëm 4 anëtarë dhe mosorganizimit të mbledhjeve të NJZP, nuk mund të procedojmë me miratimin e raporteve të dërguara nga supervizori. Lutemi ndërhyrjen tuaj,” i drejtohet zonja Oseku sekretares së përgjithshme të ministrisë së Infrastrukturës.

Ngërç mbi ngërç

Ngërçi i NJZP praktikisht e kishte lënë shtetin pa sy në mbikqyrjen e kontratës së koncesionit të inceneratorit të Tiranës dhe për disa tremujorë rresht situacionet e raportuara nga supervizori ktheheshin mbrapsht pa miratim dhe vendimarrje nga NJZP. Ne qershor të vitit 2021, ndodh një tjetër zhvillim. Erion Veliaj njofton Belinda Ballukun se anëtarja e NJZP, Ilda Qazimllari do të zëvendësohej me Henrik Hysenbegasin.

Një javë pas kësaj shkrese, zonja Balluku merr vendim të emërojë pikërisht zotin Hysenbegasi nga Bashkia Tiranë si kryetar të NJZP. Këtu nis një ngërç edhe më i madh. Zoti Hysenbegasi nuk pranon postin e kryetarit të NJZP, me argumentin se ky post i takonte autoritetit Kontraktor që ishte Ministria e Infrastrukturës dhe jo Bashkisë së Tiranës.

Pas kësaj përlasje hyn në skenë edhe vetë Erion Veliaj. Përmes një shkresë drejtuar zonjës Balluku, Erjon Veliaj shkruan se Bashkia Tiranë nuk mund të mbajë postin e kryetarit të NJZP, pasi ky post i takon autoritetit kontraktor, dmth ministrisë së Infrastrukturës.

“Bazuar praktikave të mëparshme të ngritjes së NJZP-ve dhe meqënëse shumica e anëtarëve të NJZP i përket Autoritetit Kontraktor duhet që kryetari të jetë një nga anëtarët e Autoritetit Kontraktor, mundësisht nga drejtoria e Mbetjeve. Ju bëjmë me dije se zoti Hysenbegasi do të jetë anëtar i NJZP, por nuk mund të mbajë funksionin e kryetarit,” i shkruan veliaj Ballukut në shkresën me datë 2 gusht 2021.

The kulisat/ Minister Balluku prevented the incenerator of Tirana to sink Veliaj
Erion Veliaj i kthen pergjigje Ballukut ku refuzon caktimin kryetar te Henrik Hysenbegasit

Përplasja shkresore për postin e kryetarit vazhdoi gjatë. Megjithatë pas qershorit 2021, NJZP tashmë e ngelur me katër veta, dy anëtarë të MIE dhe dy të Bashkisë Tiranë, filloi të shqyrtonte raportet e supervizorit, pasi kishte më shumë se dy tremujorë që i kishte kthyer mbrapsht ato. Në korrik të vitit 2021, u zhvillua mbledhja e radhës e NJZP, ku katër anëtarët firmosën shtyrjen e afatit të ndërtimit të inceneratorit me 2 vjet duke i kërkuar sërish ministrisë së Infrastrukturës t’i jepte zgjidhje çështjes së kryetarit.

Bie ligji i koncesioneve

Dhënia në seri i koncesioneve nga qeveria kishte filluar të krijonte shqetësim për qëndrueshmërinë e financave të vendit. Fondi Monetar Ndërkombëtar rriti presionin mbi qeverinë që kjo e fundit të mbikqyrte më hollësisht pasojat financiare të koncesionit. Si rezultat i presionit të FMN, qeveria u detyrua të ndryshonte ligjin e koncesioneve duke ngarkuar ministrin e Financave me detyrimin që çdo vit të paraqiste një raport vjetor të përmbledhur mbi ecurinë e kontratave aktive të konçesionit/ PPP, si aneks i raportit vjetor të zbatimit të buxhetit.

Raporti i publikua i plotë në vitet 2019 dhe 2020. Por në vitin 2021, raporti nuk mund të publikohej për shkak se inceneratori i Tiranës kishte mbetur pa mbikqyrje dhe ministria e Financave nuk kishte nga të merrte informacion për ecurinë e këtij koncesioni. Si rrjedhojë konflikti mes Belinda Ballukut dhe Erion Veliajt përplaset në ministri të Financave. Ngërçi konsistonte në faktin se kush duhet të raportonte në ministrinë e Financave për ecurinë e punimeve tek koncesioni i inceneratorit, për sa kohë NJZP ishte pa kryetar. Në lojë tashmë hyn Delina Ibrahimaj.

“Nëpërmjet shkresave tuaja jemi vënë në dijeni lidhur me komunikimet mes dy institucioneve tuaja mbi problematikën se cili prej përfaqësuesve të MIE dhe Bashkisë Tiranë duhet të jetë në rolin e kryetarit për Njësinë e Zbatimit të Projektit. Nga sa më sipër ministria e Financave ju sjell në vëmendje se sipas ligjit të koncesioneve, përcjellja e raporteve periodike të monitorimit pranë ministrisë së Financave është përgjegjësi e Autoritetit Konktraktor,” i drejtohet Ibrahimaj në 9 maj 2022 ministrisë së Infrastrukturës dhe Bashkisë së Tiranës.

The kulisat/ Minister Balluku prevented the incenerator of Tirana to sink Veliaj
Delina Ibrahimaj i kujton Belinda Ballukut se kryetari i NJZP duhet te jete nga Autoriteti Kontraktor

Shkresa e Delina Ibrahimaj ja ngarkonte Belinda Ballukut përgjegjësinë për të emëruar kryetarin e NJZP. (Më vonë mes Ballukut dhe Ibrahimajt do të shpërthente një konflikt i ashpër, i cili kulmoi me sherr në mbledhje qeverie, çka u pasua me transferimin e Ibrahimajt nga ministre finance në ministre për sipërmarrjen.) Por dy muaj para kësaj shkrese, qeveria kishte miratuar një vendim, i cili e hiqte sektorin e mbetjeve nga fusha e përgjegjësisë shtetërore e ministrisë së Infrastrukturës duke e lënë atë jetim. Ky vendim ishte goditja finale, që shpartalloi totalisht kontrollin mbi inceneratorin.

Në 15 gusht të vitit 2022, katër anëtart e mbetur të NJZP zhvilluan mbledhjen e fundit. Pas kësaj mbledhje dorëhiqet një tjetër anëtare. Ada Oseku, përfaqësuese e ministrisë së Infrastrukturës njofton dorëheqjen duke arsyetuar se tashmë funksionimi i NJZP kishte rënë edhe ligjërisht, për shkak të vendimit të marsit 2022, që hoqi përgjegjësinë e mbetjeve nga ministria e Infrastrukturës.

Si rrjedhojë që pas gushtit 2022, NJZP mbeti me vetëm 3 anëtar; Arben Kaçorrin nga AKUM si përfaqësues i MIE dhe dy anëtarët e Bashkisë Tiranës, Ernis Hoxha dhe Henrik Hysenbegasi. Mbledhja e fundit e NJZP është zhvilluar në dhjetor të vitit të kaluar, ku tre anëtarët e mbetur kanë përcjellë sërish me shkresë se janë në pamundësi për të zhvilluar mbledhje dhe kryer funksionin e tyre.

The kulisat/ Minister Balluku prevented the incenerator of Tirana to sink Veliaj
Mbledhja e fundit e NJZ ne dhjetor 2023 me vetem 3 anetare

Prej gati më shumë se dy vitesh koncesioni i Inceneratorit të Tiranës ka qenë praktikisht pa autoritet Kontraktor pasi askush nuk dilte zot të merrte vendime. Gjatë kësaj kohe nën dhe ka patur një përplasje të fuqishme edhe mes Belinda Ballukut dhe Mirela Kumbaros, pasi ministria e Infrastrukturës shtynte për të transferuar Autoritetin Kontraktor tek ajo e Mjedisit, por zonja Kumbaro nuk pranonte.

Dy muaj më parë, qeveria miratoi një vendim për krijimin e Agjencisë Kombëtare të Mbetjeve duke ja vënë asaj përgjegjësinë ligjore për zbatimin e politikave të mbetjeve. Por, kjo agjenci ende nuk është funksionale duke zgjatur më shumë vakumin. Kjo është historia se si u shpartallua mbikqyrja e inceneratorit u shpartallua dhe arsyeja se pse hetimet e SPAK janë shtrirë edhe në ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë, përmes sekuestrimit të telefonave të shumë zyrtarëve të lartë të kësaj ministrie.

Një histori, ku përlasjet mes dy figurave të fuqishme të pushtetit Belinda Ballukut dhe Erion Veliajt e lanë shtetin qorr në aferën e madhe të inceneratorit, ku paratë paguheshin lumë, ndërkohë që askush nuk merrte guximin të shkruante zyrtarisht se inceneratori nuk po ndërtohej. /Kapital.al

Video