OPINION by Mamal Ermaqi/ Why I chose to be rich

 Kliko këtu për të tjera
Voxpress:

The pace that is generating millions of Euros in Albania too

2025-09-13 08:58:19Biznes SHKRUAR NGA REDAKSIA VOX

When at the end of May 2025, the renowned German band Keinemusik brought over 15,000 spectators to Tirana, including more than 7,000 foreign tourists, many saw it as one of the biggest musical events of the year.

But the impact of this event was not measured only by the number of participants or clicks on social networks. The capital's hotels were full, restaurants reported a significant increase in revenue, urban and private transportation benefited from the influx, while other businesses – from nightclubs to technical services – were revitalized.

For AP Connection founder Anyla Pula, this was a clear indication: music is becoming a real economic engine for Albania.

"The impact of Keinemusik was concrete on tourism and the economy: increased hotel reservations, high consumption in bars and restaurants, and the revitalization of local businesses."

"This is the new dimension of the Albanian cultural market," she emphasizes.

The Keinemusik concert also confirmed this dimension in concrete figures. With an average ticket price of 70 euros and an audience of 15,000 people, ticket sales revenue reached over 1 million euros, proving that organizing such events is an activity with high financial benefits.

Foreign participants alone, around 7,000 tourists, generated over 490 thousand euros in direct income.

Summer 2025 set a new record: over 40 major festivals and concerts took place from May to September. In a country where once major festivals were counted on the fingers of one hand, today we have an explosion of market-creating organizations.

From entertainment to economic engine

Event organizers acknowledge that tourism is what sets the pace of the music calendar. According to Daniel Ndoni, manager of Gowild, “tourists are a key factor in creating a diverse and energetic audience.

They not only increase the level of experience, but also bring direct consumption to the economy."

In Durrës, where Vala Fest was held in July, organizers reported around 20,000 spectators in just two days, a record figure for the coastal city.

Lida Sinani, the director of Bea Marketing & Promotion, links this success to the immediate impact on tourism: "The city's hospitality, gastronomy and services experienced a boom that rarely happens in such short periods."

These experiences show that the festival is no longer just entertainment, but an economic chain where different actors benefit: from hoteliers to taxi drivers, from travel agencies to small traders.

This reality is also reinforced by the experience of visitors. Anna from Germany, who attended the concert of Mahmut Orhan (an international DJ who recently performed on the Tomorrowland stage and opened the summer concert season in Albania), says:

“Gjeta një biletë për vetëm 25 euro për koncertin, 40 euro fluturimi vajtje–ardhje, 30 euro Airbnb në Tiranë. Ishte shumë lirë dhe përveç koncertit pashë edhe qytetin.

Për mua ishte një ofertë e jashtëzakonshme”.

Ky raport çmim/vlerë është një avantazh konkurrues për Shqipërinë në rajon.

Një tjetër tregues i transformimit është rritja e çmimeve të biletave. Në një treg ku deri para pak vitesh dominonin koncertet falas ose me çmime simbolike, sot gjithnjë e më shumë evente kushtojnë mbi 50 euro.

Ky është një hap drejt pjekurisë së tregut kulturor shqiptar, duke e vendosur në linjë me rajonin.

“Biletat do të mbeten gjithmonë e ardhura kryesore e një eventi. Çmimet janë dinamike dhe lidhen drejtpërdrejt me kostot e larta të artistëve ndërkombëtarë, të cilët shpesh kanë dyfishuar tarifat”, – shpjegon Klodian Makashi, CEO i Vivere Group.

Megjithatë, përvoja e vizitorëve tregon se Shqipëria është ende një destinacion relativisht i lirë.

Bregdet vs. kryeqytet

Bregdeti shqiptar po bëhet epiqendra kryesore e turizmit muzikor. Kombinimi natyror i koncerteve me pushimet verore sjell turistë automatikisht. Tirana, megjithatë, ka ende sfida për t’u pozicionuar si destinacion kulturor.

“Përveç Keinemusik, është e vështirë të pretendojmë se eventet e tjera në kryeqytet tërheqin turistë. Për ta kthyer Tiranën në qendër ndërkombëtare kulture, nevojitet strategji shtetërore dhe mbështetje fiskale”, thekson Makashi.

Kjo tregon se ndërsa bregdeti po përfiton drejtpërdrejt nga bumi i turizmit, kryeqyteti ka nevojë për politika publike që ta shndërrojnë në qendër të eventeve urbane.

Në krahun tjetër, skena e jazz-it, si Hemingway Jazz Fest, që u zhvillua në Tiranë në 20-21 korrik, ruan filozofinë e komunitetit. Altin Sukaj, menaxher i Hemingway Fun Club, thekson: “Ne përballemi me kosto të larta, por përpiqemi ta mbajmë çmimin e biletës sa më të ulët për të ruajtur audiencën besnike”.

Ky model e sheh eventin jo vetëm si aktivitet ekonomik, por si investim kulturor afatgjatë, duke mbajtur gjallë traditën e muzikës së kultivuar në Shqipëri.

Përfitimet në ekonomi

Nga këndvështrimi ekonomik, përfitimet e eventeve muzikore janë shumëplanëshe.
Klodian Makashi, CEO i Vivere, në një intervistë për “Monitor”, përmend disa prej tyre:

Turizmi: shtim i vizitorëve ndërkombëtarë, sidomos nga Kosova, Maqedonia e Veriut, Italia, Greqia e më gjerë.

Hoteleria dhe gastronomia: rritje e prenotimeve dhe konsumit.

Transporti: fluks i shtuar në linjat ajrore, rrugore dhe shërbimet lokale.

Branding kombëtar: Shqipëria pozicionohet si destinacion kulturor rajonal duke diversifikuar turizmin përtej modelit “det dhe diell”.

Drejt një industrie të qëndrueshme

“Prirja e fundit tregon se Shqipëria po hyn në një fazë të re: festivali nuk shihet më vetëm si “ngjarje e përkohshme”, por si pjesë e një ekosistemi ekonomik dhe kulturor. Sfidat mbeten të mëdha – kostot e larta të artistëve, nevoja për profesionalizim dhe mungesa e mbështetjes fiskale – por tregu është në tranzicion.

Publiku vendas po mësohet të paguajë për cilësi, ndërsa turistët e shohin Shqipërinë si vend të përballueshëm për evente që kushtojnë shumë më tepër në Perëndim.

Në këtë kuptim, koncertet dhe festivalet janë shndërruar në një test për industrinë, “një provë nëse vendi mund të ofrojë përvoja kulturore që gjenerojnë ekonomi duke diversifikuar të ardhurat dhe duke ndihmuar zhvillimin e komuniteteve lokale” – shprehet Ndoni.

Muzika po bashkon breza të ndryshëm

Muzika ka fuqinë të bashkojë breza të ndryshëm, por gjithsesi mbetet e qartë se rinia është boshti kryesor i tregut. Në shumicën e koncerteve dhe festivaleve, pjesëmarrësit kryesorë janë të moshës 18–35 vjeç.

Siç tregon Lida Sinani nga Valafest, edhe aktivitetet ditore po tërheqin një publik më të gjerë: “Grupmosha mbizotëruese është 18–35 vjeç, por veçanërisht në aktivitetet ditore kemi pasur pjesëmarrje të familjarëve dhe vizitorëve mbi 35 vjeç”.

Nga ana tjetër, profilet e audiencës ndryshojnë shumë sipas tipologjisë së artistit. Klodian Makashi, CEO i Vivere Group, sjell dy skenarë të ndryshëm:

“Grupmoshat janë në varësi të tipologjisë së eventit dhe artistit. Po të marrim si shembull koncertet me DJ të famshëm në Tiranë, grupmosha kryesore ishte 20–30 vjeç.

Po të shohim Scorpions, grupmosha është mbi 45 vjeç. Gjithmonë DJ janë më atraktivë te rinia, ndërsa grupet e rokut sjellin grupmosha më të rritura”.

Kjo ndarje është tregues i qartë se audienca shqiptare është ende në proces formësimi, ku brezat e rinj e shohin muzikën si pjesë të stilit të jetesës urbane, ndërsa gjeneratat më të rritura lidhen më shumë me nostalgjinë dhe traditën.

Elektronika, zhanri i brezit të ri

Eventet tashmë nuk janë më thjesht koncerte, ato po shndërrohen në përvoja vizuale e dixhitale që jetojnë gjatë në Instagram dhe TikTok.

Ky transformim tregon se tregu vendas po afrohet gjithnjë e më shumë me ritmet e Europës, ku festivalet elektronike janë motor i turizmit kulturor.

“Ndikimi i rrjeteve sociale është i madh dhe ashtu si në gjithë botën, edhe në Shqipëri rinia ndjek trendet. Rasti më i mirë për ta ritheksuar ishte Keinemusik, ku suksesi erdhi si pasojë e trendit muzikor që ka për momentin Afrobeat”, thekson Makashi.

Kjo prirje po ndikon drejtpërdrejt në profesionalizimin e tregut. Siç shprehet Daniel Ndoni nga GoWild:

“Tregu i eventeve në Shqipëri ka njohur një zhvillim të dukshëm, sidomos në skenën e muzikës elektronike. Njerëz që më parë dëgjonin vetëm muzikë komerciale apo ndiqnin artistë pop, tani janë gjithnjë e më të hapur ndaj eventeve elektronike, duke ndikuar pozitivisht në rritjen dhe profesionalizimin e skenës”.

Kjo qasje e re perceptohet si një mundësi reale zhvillimi për industrinë e eventeve. Siç e thekson Altin Sukaj nga Hemingway: “E shohim shumë pozitive, duke pasur parasysh se po ecet paralelisht me tregun global të festivaleve.”

Nga shiu te cashless, pengesat dhe zgjidhjet

Shqipëria ka potencial real për t’u shndërruar në një destinacion kulturor rajonal. Megjithatë, rruga drejt konsolidimit nuk është pa sfida.

Përveç interesit të lartë të publikut dhe kapaciteteve bazë për organizimin e ngjarjeve të mëdha, vendi duhet të garantojë një standard të qëndrueshëm në logjistikë, menaxhim dhe kulturën e pjesëmarrjes.

Një nga sfidat kryesore lidhet me edukimin e publikut dhe përshtatjen e tij me format moderne të organizimit. Siç thekson dhe Anyla Pula, nga AP Connection, për të arritur nivele më të larta është e nevojshme të punohet me audiencën:

“Durimi dhe mirëkuptimi për pritjet, përshtatja me sistemet cashless, respektimi i rregullave të sigurisë dhe përfshirja e hershme në informacionin logjistik janë elemente thelbësore për të ndërtuar një kulturë eventesh të qëndrueshme”.

Nga ana tjetër, edhe organizatorët ndeshen me sfida teknike dhe logjistike. Menaxhimi i artistëve, skenës, partnerëve dhe sponsorëve kërkon përvojë dhe koordinim, por shpesh, kushtet atmosferike mbeten një faktor i paparashikueshëm.

“Një ndër sfidat më të mëdha është menaxhimi i kushteve atmosferike në eventet outdoor. Në disa raste kemi përjetuar reshje të mëdha shiu, që kërkojnë fleksibilitet dhe reagim të menjëhershëm për të ruajtur përvojën e pjesëmarrësve”, – thekson Ndoni

Megjithatë, sfidat nuk janë pengesë e pakapërcyeshme. Përkundrazi, ato shihen si një etapë e natyrshme drejt profesionalizimit të tregut të eventeve. Kjo kërkon jo vetëm përmirësim nga organizatorët, por edhe mbështetje konkrete institucionale dhe financiare.

“Jemi në rrugën e duhur dhe kemi mundësi ta kthejmë Tiranën në një destinacion kulturor rajonal. Por për këtë duhet mbështetje nga qeveria, financim dhe një strategji e mirëfilltë se si synohet arritja e këtij objektivi”, – nënvizon Makashi, nga Vivere Group

Koncertet që bëjnë tendencë

Koncertet nuk po përjetohen vetëm nëpërmjet muzikës. Gjithnjë e më shpesh, janë rrobat që fansat veshin ato që përcaktojnë atmosferën dhe i bëjnë pjesëmarrësit të ndihen si komunitet.

Në Keinemusik në Tiranë, një shall i lidhur në kokë nuk ishte thjesht një aksesor, por një shenjë përkatësie.

Estetika e këtij kolektivi elektronik është tashmë e njohur: rroba të gjera, kapele, syze dhe, mbi të gjitha, shalli, që falë videove virale nga Tulum dhe Ibiza është kthyer në një kod të pashkruar për çdo event Keinemusik.

Një tjetër detaj karakteristik në koncertet e Keinemusik janë çizmet “cowboy” dhe pantallonat e shkurtra. Tirana, në mbrëmjen e 31 majit, u mbush me mijëra vajza me çizme cowboy, nën gju dhe pantallona të shkurtra, kryesisht xhinse, duke e bërë këtë stil të veçantë.

E njëjta logjikë u aplikua edhe në Hemingway Jazz Festival. Organizatorët përcaktuan qartë dy kode veshjeje: “all color” (të gjitha ngjyrat) në natën e parë, “all white” (e gjitha e bardhë) në natën e dytë. Në vend që të mbetej një detaj i vogël, ky ritual vizual i bashkoi të pranishmit duke krijuar një atmosferë kolektive ku publiku bëhej pjesë e skenografisë.

Ky fenomen nuk është vetëm shqiptar. Në skenën globale, veshja ka kohë që është kthyer në një “akt fandom-i”. Fansat e Pitbull-it shfaqen të veshur me kostume të zeza, me mjekër false e madje edhe kapele tullace për të imituar artistin.

Ky ritual, ndonëse i çuditshëm, i shton ngjarjes një shtresë tjetër argëtimi, ku publiku bëhet një “kopje” kolektive e idhullit të vet. Në koncertet e Harry Styles, ngjyrat dhe aksesorët me pupla janë shndërruar në uniformë.

Ndërsa tek Taylor Swift, fenomeni mori përmasa të tjera: çdo “epokë” muzikore u reflektua në detaje të kujdesshme në veshjet e fansave, nga pastelet e albumit Lover deri te gjysmëmaskat e errëta që simbolizonin Reputation.

Për shumë prej tyre, krijimi i një veshjeje për një koncert ishte një proces po aq emocionues sa edhe sigurimi i vetë biletës.

Në këtë sens, shallet e Keinemusik dhe kodet e ngjyrave të Hemingway Jazz Festival nuk janë detaje periferike.Ato janë shenja se skena muzikore shqiptare po lidhet gjithnjë e më shumë me trendet globale të përjetimit të koncerteve: ku muzika, moda dhe komuniteti ndërthuren në një përvojë të vetme.

Për fansat shqiptarë, kjo është një mënyrë për të ndier se janë pjesë e së njëjtës valë kulturore që po shkon nga Londra në Los Anxhelos, nga Ibiza në Tiranë.

Nga arena në arkë, Swift vendos rekordet, Coldplay ndez botën, Dua Lipa ngjitet në klasifikime

Industria globale e koncerteve e mbylli vitin 2024 me shifra rekord, sipas të dhënave të publikuara nga Billboard Boxscore, që rendit artistët me më shumë të ardhura nga turnetë botërore.

Dhjetë artistët më të mirë në tabelën e “Top Tours 2024” gjeneruan mbi 4.7 miliardë dollarë, duke konfirmuar kërkesën e publikut për spektakle “live” dhe gatishmërinë për të paguar çmime gjithnjë e më të larta për biletat.

Në krye të listës qëndron Taylor Swift, e cila me turneun e saj historik  (The Eras Tour) arriti mbi 2.08 miliardë dollarë të ardhura nga më shumë se 10 milionë bileta të shitura në 149 koncerte. Çmimi mesatar i një bilete ishte 280 dollarë, një tregues i gatishmërisë së fansave për të paguar shuma të larta vetëm për të qenë pjesë e spektaklit.

Ky rezultat e bën Swift-in artistin me fitimet më të mëdha në historinë e koncerteve moderne.

Në vendin e dytë renditet Coldplay, me 400.9 milionë dollarë dhe 3 milionë pjesëmarrës nga vetëm 51 koncerte, duke arritur një çmim mesatar prej 134 dollarësh për biletë. Turneu i tyre i ngjyrosur nga elemente vizuale dhe ekologjike u cilësua si një nga më tërheqësit e vitit.

Pink vijon në vendin e tretë, duke gjeneruar 387.2 milionë dollarë nga 2.8 milionë spektatorë në 73 koncerte, ose rreth 138 dollarë për biletë. Performanca e saj e kombinuar me akrobaci e ka bërë një prej tureve më origjinale të vitit.

Në vendin e katërt është Zach Bryan, i cili befasoi me fuqinë e tij në treg, duke arkëtuar 321.3 milionë dollarë nga 1.6 milionë pjesëmarrës, me çmim mesatar 200 dollarë për biletë. Ky sukses e përfshin zyrtarisht në radhët e yjeve të mëdhenj të muzikës country dhe folk.

Luis Miguel, the Latin icon, follows in fifth place, with $290.4 million and 2 million viewers, which translates to just $145 per ticket, indicating a large and dedicated audience in Latin America and the United States.

Bruce Springsteen & The E Street Band generated $235.6 million from 1.6 million tickets sold at 39 concerts.

The Rolling Stones, despite only playing 18 concerts, managed to gross $235 million, with an average ticket price of $277 - among the most expensive of the year.

U2 generated $231.1 million from 38 concerts, with around 630,000 attendees.

Madonna, with her grand comeback tour, grossed $225.4 million from 1.1 million tickets sold at 80 concerts.

Bad Bunny, who topped the rankings just two years ago, closed 2024 with $211.4 million from 753,000 viewers.

In tenth place was Metallica, with $175.2 million and 1.5 million tickets sold in 24 concerts, remaining a lasting force in rock music.

Average ticket price: from 128 to 280 dollars

In addition to the overall figures, the differences in average ticket prices point to market segmentation. Taylor Swift stands at the top at $280, while The Rolling Stones maintain the tradition of expensive tickets at $277.

On the other hand, artists like Coldplay and Luis Miguel offer more affordable prices, $134 and $145 per ticket, respectively, attracting a wider audience.

Dua Lipa, the Albanian star in the world rankings

Although she hasn't yet cracked the Top 10, Dua Lipa has made huge strides. In the first half of 2025, she ranked 24th globally, generating $35.9 million from 281,000 attendees across 19 concerts.

Her performance translates to $1.9 million per concert and an average ticket price of $128. At this rate, Dua Lipa is expected to climb even higher in the upcoming rankings./ monitor.al


Në përputhje me standarded JTI

Video

SHIKO KANALIN NE YOUTUBE
×