Shqipëri e “tkurrur” dhe më e plakur, si mund të korrigjohet skema e pensioneve?

Një në 5 shqiptarë sot është i moshuar. Përveçse më pak, jemi dhe më të plakur. Nga rreth 2,4 milionë qytetarë në total, më shume se 437 mijë janë mbi 65 vjeç.

Kjo ka bërë që raporti i varësisë së të moshuarve, që llogarit numrin e personave mbi 65 vjeç me ata në moshë pune, rritet në 30,4 përqind, nga 16,7 përqind në vitin 2011.

Për të diskutuar mbi këtë raport, për atë çfarë ndodh me kontributet e qytetarëve, ishte i ftuar në Ditarin e pasdites nga Loneta Progni në A2 CNN eksperti i sistemit të pensioneve, Ramadan Kondi.

Ai theksoi se më negativja është sot se te popullata ka një mosbesim sa i përket përfitimeve në moshën madhore.

A ja vlejnë pensionet private? Shqiptarët po investojnë për të “pleqëruar me dinjitet"

“Në 10 vitet e fundit është ulur numri i kontribuuesve dhe në të njëjtën kohë është rritur numri i përfituesve. Megjithatë, kjo është një plagë që do shumë punë për t’u korrigjuar pasi lidhet me shumë faktorë. Më negativja është që sot te popullata ka një mosbesim sa i përket përfitimeve në moshën madhore. Rritja e moshës dhe ndryshimet strukturore, si dhe lëvizja natyra e popullsisë, kanë krijuar një pështjellim në skemën e pensioneve. Nuk ka gjë që nuk korrigjohet, por në radhë të parë si do të bëhen politikat e këtij sistemi. Nuk bëhen studime të thelluara që të perceptohen drejtë edhe nga shtresa e gjerë e popullsisë për të marrë pjesë në këtë skemë".

Por si mund të korrigjohet skema e pensioneve duke pasur parasysh plakjen e popullsisë me ritme të shpejta? Për ekspertin, duhet të punohet që skema e pensioneve duhet të shtrihet dhe këtu ai përmend edhe studentët.

“Ne duhet të punojmë për të shtrirë skemën e pensioneve. Edhe ai që ka dalë në pension, është i detyruar të punojë, në fakt ne ja kërkojmë kontributet, por duhet t’i kthejmë diçka që ta bëjmë edhe atë të interesuar. Skema e pensioneve duhet të shtrihet edhe te studentët. Pjesa më e madhe e studentëve sot punojnë dhe në këto kushte shteti duhet të ndërhyjë që ta harmonizojë kontributet që duhet të derdhë punëdhënësi, por dhe sesa do të subvencionojë shteti që në qelizë. Kjo e bën këtë studentin të lidhur me vendin e tij e të punojë sa më shumë në vendin e tij. Nëse ka mbushur moshën 18 vjeç, çdo kontribut do të llogaritet te vjetërsia e punës. Ne duhet të punojmë që njerëzit duhet të jenë të ndërgjegjësuar që të bëjnë veprime vullnetare”, tha eksperti.

Në tetor do të bëhet indeksimi i radhës, por sa para do të marrin ata më shumë? “Edhe kjo është e padrejtë pasi duhet të ishte bërë që në muajin janar. Indeksi i  vitit 2023 është 11%, sikur të bëhet 11% pensioni mesatar do të rritet 1850 lekë”, tha eksperti.