THE WAR OF VLORA / Who is the woman who pushed Te Gjati to dissolve the Municipality of Dredhanik?

 Kliko këtu për të tjera
Voxpress:

DW Analysis: Mosques as instruments of Ankara's policy in the Balkans (and the departure of Saudi Arabia)

2025-07-03 21:59:02Fokus SHKRUAR NGA CLAUDIA MENDE
The flags of Albania and Turkey at the Namazgja mosque

By building mosques, Turkey aims to secure its influence in the Western Balkans and spread conservative Islam. These religious buildings are also part of Erdogan's geopolitical agenda.

The Namazgja Mosque in the Albanian capital, Tirana, with its 50-meter-high minarets and space for approximately 8,000 worshippers, is one of the most impressive places of Islamic worship in the Western Balkans. It was financed, among other things, with around 30 million euros by the Turkish religious authority, Diyanet. Its architectural model is the Blue Mosque in Istanbul.

In October 2024, Turkish President Erdogan visited Tirana to inaugurate the mosque after a construction period of about ten years. There, he also signed an agreement for cooperation with Albania in agriculture and education and donated several drones manufactured in Turkey.

Furthermore, the Diyanet secured influence on the board of the new mosque and a Turkish imam was appointed - which caused discontent in Albanian society.

After the fall of communism in 1990, a Catholic cathedral and an Orthodox cathedral were built in Tirana, in 2001 and 2014, respectively. They were followed by a mosque. Under dictator Enver Hoxha, Albania declared itself the first atheist country. Starting in 1967, religions were banned and all religious institutions were closed.

"The example of the Namazgja Mosque shows how Turkey acts as a regional power in the Western Balkans and tries to increase its influence through the construction of mosques," says Natalie Clayer, a social affairs researcher at the Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (EHESS) in Paris. Mosque construction, as a form of power, is closely intertwined with economic, political and military interests. "However, local actors certainly have some freedom of action and are using it," says Clayer.

The Turkish side constantly emphasized its interests: For two years, from 2017 to 2019, construction work on the Namazgja Mosque was suspended because Turkey demanded that Albania extradite several individuals suspected of being linked to the Gülen movement.

DW Analysis: Mosques as instruments of Ankara's policy in the Balkans (and

After the 2016 coup attempt, Erdogan blamed the movement of the now-deceased preacher Fethullah Gulen and persecuted its members at home and abroad. Construction work resumed only after the suspects were extradited to Turkey.

Turkey has replaced Saudi Arabia

Edhe kur një xhami ndërtohet me financim të jashtëm, iniciativa zakonisht vjen nga komunitetet lokale, të cilat gjithashtu kontribuojnë një pjesë të kostove. Megjithatë, kur bëhet fjalë për ndërtesa fetare të mëdha në kryeqytete, interesat e aktorëve kombëtarë dhe të jashtëm zakonisht janë po ashtu në lojë, thotë Nathalie Clayer. "Imazhi i shtetit, nevojat e bashkësisë islame, vetëbesimi kombëtar dhe kërkesat ndaj feve të tjera - të gjithë këta faktorë luajnë një rol në ndërtimin e një vendi adhurimi dhe zgjedhjen e modeleve arkitekturore".

Turqia është aktualisht lider në Ballkanin Perëndimor në financimin e ndërtimit të xhamive. Ky nuk ishte rasti në vitet e para pas rënies së ish-Jugosllavisë.

Në Bosnjë-Hercegovinë, rreth 600 xhami u shkatërruan plotësisht dhe qindra të tjera u dëmtuan gjatë luftës 1992-1995, siç shkruan eksperti Robin Cognée në studimin e tij mbi ndërtimin e xhamive në Bosnjë-Hercegovinë.

Pas përfundimit të luftës në vitin 1995, Arabia Saudite ishte fillimisht sponsori kryesor i rindërtimit të xhamive në këtë shtet të Ballkanit Perëndimor. Pas sulmeve të 11 shtatorit 2001 dhe ngritjes së Erdoganit në pushtet në vitin 2002, Turqia zuri gjithnjë e më shumë vend qendror edhe në B-H.

Nacionalizmi në vend të islamit

Nga ana tjetër, Arabia Saudite është tërhequr gjithnjë e më shumë në kohën e princit Mohammed bin Salman. Projektet e xhamive të financuara nga Arabia Saudite janë dorëzuar në duar lokale.

Në "Vizioni 2030", i cili përcakton përparësitë e politikës saudite deri në fund të dekadës, bin Salman i dha përparësi restaurimit të xhamive historike në vetë Arabinë Saudite dhe ruajtjes së trashëgimisë së saj kulturore.

"Islami vehabist është sot më pak i rëndësishëm në Arabinë Saudite sesa nacionalizmi", thotë Kristin Smith Diwan i Institutit të Shteteve të Gjirit Arab në Uashington, D.C. Bin Salman të paktën zyrtarisht i ka thënë lamtumirë Islamit vehabist, të cilin Arabia Saudite e ka eksportuar prej kohësh: Ai e përshkroi atë si të vjetëruar në një fjalim televiziv në vitin 2021.

"Imperializmi infrastrukturor" i Erdoganit

Turqia e sheh veten si trashëgimtare të Perandorisë Osmane në Ballkanin Perëndimor dhe thekson pretendimin e saj për të qenë një fuqi rajonale. Kjo ka të bëjë me më shumë sesa thjeshtpolitikën fetare të qeverisë nën Partinë AKP të Erdoganit.

Ndërtimi i xhamive është vetëm një komponent i politikës turke të infrastrukturës - jo vetëm në Ballkanin Perëndimor, por edhe në Kaukaz, Azinë Qendrore, Afrikën e Veriut dhe Afrikën Sub-Sahariane, thotë Rebecca Bryant, profesoreshë e antropologjisë kulturore në Universitetin e Utrechtit. Ndërtimi i xhamive duhet të shihet në një kontekst më të gjerë gjeopolitik.

DW Analysis: Mosques as instruments of Ankara's policy in the Balkans (and
Lutjet jashtë në Sarajevë

Qofshin linja hekurudhore, porte, hotele apo qendra tregtare: Investitorët turq po operojnë në një shkallë të gjerë nga Sarajeva në Bosnjë deri në Batumi në Gjeorgji, nga Astana, kryeqyteti i Kazakistanit, deri në Qipron Veriore dhe Senegal.

Astana's futuristic skyline, for example, was largely built by Turkish construction companies, Bryant says. Many of the contracts were awarded to construction firms with direct ties to Erdogan. Bryant calls this form of political influence "infrastructure imperialism."

Megaprojects like the complex that includes the presidential palace, parliament building, large hotels and a mosque (the latter was not yet completed at the time of the inauguration), which Erdogan inaugurated in May 2024 in the Turkish-controlled part of Nicosia, Northern Cyprus, after five years of construction, are "geopolitical sites where Turkey expresses its vision for the future."

Erdogan relies on ethnic, religious or historical similarities and uses rhetoric of "brotherhood" and a "common destiny" that links Turkey with these countries. The projects are intended to signal: "We are the future. We are more modern than the West," explains cultural anthropologist Bryant. Thus, the construction of mosques is a cornerstone of a Turkish vision of the future, in which the West is no longer the endpoint of progress./ DW

Galeria fotografike (
)

Video

SHIKO KANALIN NE YOUTUBE
×